Ενδείξεις ενεργοποίησης στο βόρειο τμήμα της καλδέρας της Σαντορίνης εντοπίστηκαν από τον Ιούλιο του 2024, σύμφωνα με τα πρώτα ευρήματα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), με τη χρήση δορυφορικών δεδομένων Ραντάρ υψηλής ανάλυσης COSMO-SkyMed, στο πλαίσιο συνεργασίας με την Ιταλική Διαστημική Υπηρεσία (ASI). Παράλληλα, από τον Φεβρουάριο του 2025 καταγράφεται και νέα εδαφική παραμόρφωση στην περιοχή της Ανύδρου, που σχετίζεται με τεκτονικο-ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Η συνεργασία του ΑΠΘ και της ASI εντάσσεται σε διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα, το οποίο αξιοποιεί δορυφορικές εικόνες συχνής και λεπτομερούς λήψης, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της παρακολούθησης του ηφαιστείου της Σαντορίνης – ενός εκ των πιο ενεργών της Ευρώπης. Μέσω της τεχνικής InSAR (Interferometric Synthetic Aperture Radar), το EO.Lab του ΑΠΘ επεξεργάζεται τα δεδομένα και σε συνεργασία με την ASI προχωρούν στην ερμηνεία και κοινοποίηση των ευρημάτων σε εθνικούς και διεθνείς οργανισμούς, όπως το CEOS WGDisasters.
Η νέα αυτή προσπάθεια έρχεται να συμπληρώσει τις υπάρχουσες επιχειρησιακές παρατηρήσεις από το δίκτυο Copernicus Sentinel-1 και το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ), ενισχύοντας τη χρονική και χωρική ακρίβεια της παρακολούθησης μέσω συνδυασμού δορυφορικών και επίγειων δεδομένων (σεισμολογικών, γεωχημικών, GNSS).
Η αυξημένη συχνότητα λήψεων του συστήματος COSMO-SkyMed προσφέρει τη δυνατότητα πιο έγκαιρου εντοπισμού πρώιμων ενδείξεων ηφαιστειακής δραστηριότητας, γεγονός που θεωρείται κρίσιμο για την έγκαιρη προειδοποίηση και την ασφάλεια του πληθυσμού στο νησί και την ευρύτερη περιοχή.
Η πρωτοβουλία αυτή αναδεικνύει τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας και της διεπιστημονικής προσέγγισης στη διαχείριση γεωκινδύνων, ειδικά σε περιβάλλοντα υψηλής επικινδυνότητας και έντονου τουριστικού ενδιαφέροντος, όπως η Σαντορίνη. Οι επιστημονικές ομάδες έχουν ήδη θέσει ως στόχο τη διάχυση των αποτελεσμάτων μέσω δημοσιεύσεων και ανακοινώσεων σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, συμβάλλοντας στην παγκόσμια προσπάθεια κατανόησης και πρόληψης ηφαιστειακών κινδύνων.
