Καθώς ο κόσμος παρακολουθεί με αγωνία τις οικονομικές αναταράξεις που προκαλούν οι νέοι δασμοί των Ηνωμένων Πολιτειών, ένα ερώτημα απασχολεί τους πολίτες διεθνώς: Τι είναι οι δασμοί και γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε να τους επαναφέρει στο προσκήνιο με τόση ένταση;
Τι είναι οι δασμοί
Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλει ένα κράτος στα αγαθά που εισάγονται από άλλες χώρες. Συνήθως, υπολογίζονται ως ποσοστό επί της αξίας του προϊόντος – για παράδειγμα, ένας δασμός 25% σε ένα προϊόν αξίας 10 δολαρίων σημαίνει επιπλέον κόστος 2,50 δολάρια. Οι εισαγωγικές εταιρείες είναι υποχρεωμένες να καταβάλουν αυτό το ποσό στο δημόσιο και, κατά κανόνα, μετακυλίουν το κόστος στους καταναλωτές, οδηγώντας σε αυξήσεις τιμών.
Η φιλοσοφία Τραμπ: “Αγοράστε αμερικανικά”
Για τον Ντόναλντ Τραμπ, η επιβολή δασμών είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλή οικονομική πολιτική. Είναι μια στρατηγική “αναγέννησης” της αμερικανικής βιομηχανίας. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι οι δασμοί καθιστούν τα ξένα προϊόντα ακριβότερα και άρα λιγότερο ελκυστικά, δίνοντας συγκριτικό πλεονέκτημα στα εγχώρια προϊόντα, τα οποία απαλλάσσονται από τέτοιες επιβαρύνσεις.
Στόχος του είναι να ενθαρρύνει τις αμερικανικές επιχειρήσεις να παραμείνουν στη χώρα και να ωθήσει τις ξένες να επενδύσουν σε εργοστάσια εντός ΗΠΑ. Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, θα οδηγήσει σε αύξηση της εγχώριας παραγωγής και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας.
Οικονομική αυτονομία και πολιτικά παζάρια
Ο Τραμπ δεν βλέπει τους δασμούς μόνο ως οικονομικό εργαλείο, αλλά και ως μοχλό πολιτικής πίεσης. Για παράδειγμα, έχει επιβάλει δασμούς 25% στον Καναδά και το Μεξικό, επειδή θεωρεί ότι δεν κάνουν αρκετά για να περιορίσουν τη μετανάστευση και τη διακίνηση ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ. Παράλληλα, φιλοδοξεί να χρησιμοποιήσει τα έσοδα από τους δασμούς για να καλύψει τις φορολογικές περικοπές που έχει υποσχεθεί στους Αμερικανούς πολίτες — ένα σχέδιο που μέχρι στιγμής δεν έχει εγκριθεί από το Κογκρέσο.
Η απειλή των “αμοιβαίων δασμών”
Από τις 5 Απριλίου, ο Τραμπ έχει ανακοινώσει την επιβολή ενός γενικού δασμού 10% σε όλες τις εισαγωγές, με εξαιρέσεις για λίγες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Βραζιλία. Όμως, από τις 9 Απριλίου, πολλά κράτη —μεταξύ των οποίων η Καμπότζη, το Βιετνάμ, η Κίνα και οι χώρες της ΕΕ— θα βρεθούν αντιμέτωπα με πολύ υψηλότερους συντελεστές, που φτάνουν έως και 49%.
Οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία
Αν και η αμερικανική κυβέρνηση παρουσιάζει την πολιτική των δασμών ως μέσο προστασίας της εγχώριας οικονομίας, δεν λείπουν οι προειδοποιήσεις από οικονομολόγους και διεθνείς οργανισμούς. Οι δασμοί ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση τιμών για τους Αμερικανούς καταναλωτές και σε σοβαρές αναταράξεις στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Apple, της οποίας τα προϊόντα μπορεί να ακριβύνουν έως και 2.100 ευρώ, αν οι δασμοί επεκταθούν σε εισαγόμενα ηλεκτρονικά.
