Με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου να υποχωρούν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων ετών, οι οδηγοί απολαμβάνουν, έστω και προσωρινά, σημαντική μείωση στο κόστος καυσίμων. Ωστόσο, κάτω από την επιφάνεια αυτής της αισιόδοξης εξέλιξης, αναδύονται σοβαρά ζητήματα που απειλούν την ομαλότητα της αγοράς και την εμπιστοσύνη των καταναλωτών.
Ραγδαία πτώση τιμών ενόψει Πάσχα
Η φετινή πασχαλινή έξοδος συνοδεύτηκε από αξιοσημείωτη αποκλιμάκωση στις τιμές των καυσίμων. Η βουτιά του Brent κάτω από τα 60 δολάρια –από τα 75 δολάρια στις αρχές Απριλίου– επιβεβαιώνει την έντονη επίδραση των γεωπολιτικών εντάσεων και του εμπορικού πολέμου.
Στο εσωτερικό, η λιανική τιμή της βενζίνης στις αστικές περιοχές –ιδίως στο Λεκανοπέδιο– κατρακύλησε κάτω από τα 1,60 ευρώ το λίτρο, μείωση περίπου 13 λεπτών σε διάστημα μόλις λίγων ημερών. Η αβεβαιότητα, ωστόσο, παραμένει για τη διάρκειά της.
Οι μέσες τιμές στην Αττική τα προηγούμενα χρόνια
Πάντως, οι σημερινές τιμές δεν είναι οι χαμηλότερες των τελευταίων ετών. Εφόσον δεν αλλάξει κάτι τις επόμενες ημέρες, τόσο το Πάσχα του 2021 όσο και του 2020, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων, θα παραμείνουν τα φθηνότερα της τελευταίας πενταετίας.
Παράγοντες της αγοράς ωστόσο σημειώνουν στο economistas.gr πως μια νέα
μείωση έως και 5 λεπτά το λίτρο σε όλα τα είδη καυσίμων δεν είναι ανέφικτη.
Ενδεικτικά οι τιμές στην Αττική
- Πάσχα 2023 / 16 Απριλίου / 1,919 ευρώ/λίτρο
- Πάσχα 2022 / 24 Απριλίου / 2,045 ευρώ/λίτρο
- Πάσχα 2021 / 2 Μαΐου / 1,572 ευρώ/λίτρο
- Πάσχα 2020 / 19 Απριλίου / 1,321 ευρώ/λίτρο
Η σκοτεινή πλευρά: Οι “πειραγμένες” αντλίες
Πίσω από τη μείωση των τιμών κρύβεται μια άλλη, πιο ανησυχητική πραγματικότητα: η αύξηση της παραβατικότητας στα πρατήρια καυσίμων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (ΣΕΕΠΕ), Γιάννη Αληγιζάκη, πληθαίνουν τα πρατήρια που, με τη βοήθεια τεχνολογίας, παραποιούν τα συστήματα μέτρησης και παραδίδουν μικρότερες ποσότητες καυσίμων απ’ όσες χρεώνουν.
Η μέθοδος είναι γνωστή αλλά πλέον εξελιγμένη: με λογισμικό “στο σύννεφο” και τηλεχειριστήρια, οι ιδιοκτήτες πρατηρίων επεμβαίνουν στα συστήματα εισροών-εκροών και εξαπατούν καταναλωτές χωρίς να αφήνουν εύκολα ανιχνεύσιμα ίχνη.
Στατιστικά που προβληματίζουν
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: το 2025, οι εκτιμήσεις δείχνουν αύξηση των παραβατικών πρατηρίων στο 29% στην Αττική και στο 17% στη Θεσσαλονίκη. Το 2016, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 15% και 11%. Παρότι παρατηρείται μείωση στην ποσότητα καυσίμων που κλέβεται ανά συναλλαγή (οι λεγόμενες «ελλειμματικές παραδόσεις» υποχώρησαν στο 18% από 24% το 2023), η γενική εικόνα δείχνει εξάπλωση του φαινομένου.
Νομικά κενά και μη εφαρμογή των ποινών
Παρά τις θετικές πρωτοβουλίες, όπως ο νόμος «δέουσας επιμέλειας» του 2024 που αυστηροποιεί τις ποινές για παραβάτες, η εφαρμογή του παραμένει ατελής. Ορισμένες δικαστικές αποφάσεις αναστέλλουν τις κυρώσεις, επιτρέποντας στα πρατήρια που παρανομούν να συνεχίζουν τη λειτουργία τους χωρίς συνέπειες.
Ο Γ. Αληγιζάκης τόνισε ότι η Πολιτεία έχει επιδείξει πολιτική βούληση, ωστόσο η ελλιπής εφαρμογή των νόμων υπονομεύει την αποτελεσματικότητά τους.
Το πλαφόν και το κίνητρο παραβατικότητας
Ο ΣΕΕΠΕ ασκεί κριτική και στο πλαφόν επί του περιθωρίου κέρδους των πρατηρίων, επισημαίνοντας πως όχι μόνο είναι αδικαιολόγητο (καθώς οι συνθήκες που το επέβαλαν δεν υφίστανται πλέον), αλλά λειτουργεί και ως αντικίνητρο για συμμόρφωση. Το περιθώριο αυτό αφορά μόλις στο 6% της τελικής τιμής των καυσίμων, αλλά συντελεί στο να ενισχύεται η παραβατικότητα από τους πιο επιτήδειους επαγγελματίες.
