Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
της Αγάπης Κόρμπε
Το πρόσφατο μπλακάουτ που «κατέβασε τον γενικό» σε Ισπανία και Πορτογαλία, μας θύμισε κάτι βασικό: ζούμε σε ένα σύστημα τόσο συνδεδεμένο, που μια στιγμιαία αποσύνδεση αρκεί για να καταρρεύσει ό,τι θεωρούμε δεδομένο – από το Netflix & chill, μέχρι την εσπρεσσιέρα. Και καθώς τα φώτα έσβηναν στη Μαδρίτη, ένα βασικό ερώτημα πλανιόταν στην Ελλάδα: «Εμάς θα μας πέσει το TikTok;»
Αν αύριο συμβεί κάτι τέτοιο στην Ελλάδα, είμαστε έτοιμοι; Ή θα ψάχνουμε για φορτιστή με το φανάρι του Διογένη;
Για να απαντήσουμε, ας κάνουμε ένα αναδρομικό άλμα στη δεκαετία του ’50 ή του ‘60. Εκεί που το ρεύμα ήταν κάτι σαν επισκέπτης: ερχόταν όποτε ήθελε και έφευγε χωρίς προειδοποίηση. Τότε που η γιαγιά άναβε το καντήλι, η γειτονιά μοσχομύριζε μαγειρεμένο φαγητό και το Google ήταν η κυρα-Τασούλα που ήξερε ποιος παντρεύτηκε, πότε και γιατί χώρισε μετά από 2 εβδομάδες. Δεν υπήρχε ίντερνετ, αλλά υπήρχαν οι αυλές, οι ανθρώπινες σχέσεις, οι ιστορίες, η αυτονομία και –κυρίως– η ανθεκτικότητα.
Fast forward στο 2025, όπου χτίσαμε κοινωνίες εξαρτημένες απ’την πρίζα. Ένα power bank θεωρείται πιο σημαντικό από το νερό, κι αν κοπεί το ρεύμα για πάνω από 15 λεπτά, αρχίζουμε να ιδρώνουμε πιο πολύ κι από πολιτικό που του κόψανε το autocue. Κόψε το ρεύμα και θα δεις τον κόσμο να τρέχει να φορτίσει στα βενζινάδικα και να ρωτάει με αγωνία «Πού μπορώ να δουλέψω το laptop με γεννήτρια;». Η απάντηση εύκολη: στο ΚΤΕΛ Λιοσίων, που ως γνωστόν δεν πεθαίνει ποτέ.
Το μπλακάουτ της Ιβηρικής, δεν έσβησε μόνο τα φώτα σε Ισπανία και Πορτογαλία. Έσβησε και τον μύθο της παντοδυναμίας της τεχνολογίας: όταν δεν έχεις ρεύμα, ή σχέδιο, είσαι απλά off.
Αλλά, ας συνεχίζουμε με το ερώτημα: Πόσο έτοιμη είναι η Ελλάδα για ένα μπλακάουτ ευρωπαϊκού επιπέδου;
Η αλήθεια είναι… μεσογειακά έτοιμη. Δηλαδή: λίγο ναι, λίγο όχι, και ό,τι βρέξει ας κατεβάσει. Υπάρχουν σχέδια πολιτικής προστασίας, υπάρχει ο ΔΕΔΔΗΕ, υπάρχει και η ΔΕΗ με τους αειθαλείς λογαριασμούς της – αλλά στην πράξη, πολλά κρίνονται στην πρόληψη. Πόσοι δημόσιοι φορείς έχουν λειτουργικές γεννήτριες; Πόσες πολυκατοικίες έχουν σχέδιο εκκένωσης, ή έστω φακούς που να μην έχουν μείνει από μπαταρία από την κακοκαιρία «Μήδεια»; Και κυρίως, πόσοι πολίτες μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς ίντερνετ για πάνω από 30 λεπτά χωρίς να καταρρεύσουν ψυχικά;
Η τεχνολογία μας έκανε πιο άνετους, πιο αποτελεσματικούς, αλλά και πιο ευάλωτους. Κι ενώ στην Ιβηρική φαίνεται πως η υπερεξάρτηση από ΑΠΕ και η απουσία αποθήκευσης ενέργειας έπαιξαν ρόλο στην κατάρρευση, στην Ελλάδα έχουμε επιπλέον και τον παράγοντα «χαλαρότητα». Πόσες φορές ακούμε «ωχ μωρ’αδερφέ, δεν θα γίνει και τίποτα» μέχρι να γίνουν… τα πάντα; Εντάξει, έχουμε κάποιες υποδομές, κάποια σχέδια, και μια ελπίδα πως “ο Θεός της Ελλάδας” δεν αφήνει να πέσει το Instagram για πολλή ώρα.
Και κάπου εδώ, καλό είναι να θυμηθούμε το εξής: αν αύριο κοπεί το ρεύμα σε όλη την Ελλάδα, δεν θα είναι το τέλος του κόσμου – εκτός κι αν είσαι influencer και δεν μπορείς να ανεβάσεις story. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν θα έχεις Wi-Fi. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχεις εναλλακτικό σχέδιο, γιατί η κοινωνία μας –αν και πέρασε από πολέμους, χούντες και οικονομικές κρίσεις– ξέχασε, ή αμέλησε να εκπαιδεύεται για το απροσδόκητο.
Κοίτα να δεις που η γιαγιά που έψηνε ψωμί στον ξυλόφουρνο, ήταν πιο αυτάρκης από εμάς με τους 4G φούρνους.
Το blackout της Ιβηρικής ας είναι μια πρόβα τζενεράλε για εμάς. Μια υπενθύμιση ότι όσο πιο «έξυπνη» γίνεται η ζωή μας, τόσο πιο χαζά αντιδρά όταν της βγάλεις την πρίζα. Και αν η γιαγιά του ’60 τα έβγαζε πέρα με κερί, εσύ με τέσσερις οθόνες και powerbank, τι δικαιολογία έχεις;
Και αν πέσει το ρεύμα, και πάλι, μην πανικοβληθείς. Βγες έξω να γνωρίσεις κάναν άνθρωπο. Ή πιάσε ένα βιβλίο. Είναι αυτό με τις σελίδες που δεν χρειάζονται ανανέωση.
