Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
της Κωνσταντίνας Καρακώστα
Επίκουρης Καθηγήτριας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας
Πλήρης ημερών, με σπουδαία εθνική προσφορά, ευπατρίδης, υπόδειγμα πατριωτισμού, εκφραστής υψηλού ήθους ο Πέτρος Μολυβιάτης κλείνει με την εκδημία του ένα κεφάλαιο της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας. Από τη θέση του Υπουργού των Εξωτερικών, που υπηρέτησε για χρόνια, αλλά και ως διακεκριμένος διπλωμάτης η παρουσία του στην πολιτική ζωή του τόπου συνδέθηκε με κορυφαία γεγονότα για την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο σε μια εποχή βαθύτατων γεωπολιτικών ανακατατάξεων.
Από την τεράστια πολιτική του παρακαταθήκη συγκρατώ τα όσα ανέφερε στον Μιχάλη Κατσίγερα σε μια συνέντευξή του στην Καθημερινή τον Μάιο του 2009. Με τίτλο «Σε πείσμα της πλειοψηφίας και των Ελλήνων και των Ευρωπαίων» εξηγούσε πόσο κάθε άλλο παρά δεδομένη ήταν η προσπάθεια του Κωνσταντίνου Καραμανλή να πετύχει την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρώπη. Οι αντιρρήσεις των ευρωπαϊκών χωρών ήταν πολλές και ουσιαστικές. Τα προβλήματα με την Τουρκία και το Κυπριακό, η διπλωματική απομόνωση εξαιτίας της δικτατορίας, η οικονομική κατάσταση της χώρας και οι αντιπολιτευτικές αντιρρήσεις δεν δημιουργούσαν ασφαλές κλίμα. Για τους λόγους αυτούς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε αρνητική γνωμοδότηση στην αίτηση για ένταξη που κατατέθηκε τον Ιούνιο του 1975. Ίσως το πιο τρανταχτό παράδειγμα ήταν η δήλωση του Γερμανού Καγκελάριου Χέλμουτ Σμιτ πως η Ελλάδα θα έμπαινε στην Ευρώπη μόνο πάνω από το πτώμα του.
Επίμονος ο Καραμανλής διατράνωνε στους συνομιλητές του ότι δεν μπορούσε να υπάρχει Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα. Ήταν ουσιαστικοί λόγοι ιστορικοί και πολιτισμικοί αλλά και καίριοι γεωπολιτικοί που καθιστούσαν απαραίτητη την παρουσία της στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Η αδιαμφισβήτητη σπουδαιότητα του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού στη συγκρότηση της ευρωπαϊκής φυσιογνωμίας καθώς και η γεωγραφική θέση της χώρας στη Μεσόγειο συνδυαστικά με τη στρατηγική παρουσία της στο νοτιοανατολικό άκρο της ηπείρου που πρόβαλε διαρκώς δεν ήταν δυνατές να εξασφαλίσουν τη θετική έκβαση του αιτήματος. Όπως δήλωνε ο Μολυβιάτης, ήταν η προσωπικότητα και το κύρος του Κωνσταντίνου Καραμανλή που είχε εμπνεύσει την εμπιστοσύνη στους Ευρωπαίους ηγέτες. Τότε ο Πρόεδρος της Γαλλίας Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν είχε πει δημόσια και χωρίς περιστροφές ότι στην Ευρώπη δεν μπαίνει η Ελλάδα αλλά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Όταν επέστρεψε στη χώρα τον Ιούλιο του 1974 ο Μακεδόνας πολιτικός είχε πολύ συγκεκριμένη εικόνα για το πώς οραματιζόταν την επόμενη μέρα. Όταν πολύ αργότερα θυμόταν την επιστροφή του έλεγε «Συχνά σκεπτόμουν τη συγκίνηση που θα δοκίμαζα όταν θα ξαναπατούσα το έδαφος της πατρίδος. Και μπορώ να σας αποκαλύψω ότι με τη σκέψη αυτή εδάκρυζα προκαταβολικά. Κι όμως, ουδέποτε υπήρξα τόσο ψύχραιμος, ουδέποτε είχα τόση αυτοκυριαρχία όση τη στιγμή που έφθανα στο αεροδρόμιο. Και αυτό, γιατί το αίσθημα των ευθυνών που επρόκειτο να αναλάβω ήταν τόσο έντονο, ώστε να πνίγει, να εξαφανίζει κάθε άλλο αίσθημα…»
Ο Πέτρος Μολυβιάτης ολοκλήρωσε τη συνέντευξη του ως εξής «Και θυμάμαι πολύ καλά ότι τη στιγμή που πληροφορήθηκε ότι έληξε επιτυχώς η διαπραγμάτευση για την ένταξη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν μπόρεσε να συγκρατήσει το δάκρυ του. Και πιστεύω ότι ήταν ένα δάκρυ ανακουφίσεως και ικανοποιήσεως πως επιτέλους είχε εξασφαλίσει το μέλλον της πατρίδος του».
