Δημοσιεύτηκε στην ψηφιακή εφημερίδα Ipaper
του Δημήτρη Κυριακόπουλου
Αν και η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών ενισχύεται, με τις τέσσερις συστημικές (Εθνική, Eurobank, Alpha Bank και Πειραιώς) να αθροίζουν κέρδη 1,2 δις ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2025, οι δανειοδοτήσεις των μικρομεσαίων επιχειρήσεων χωλαίνουν.
«Το 85% των επιχειρήσεων είναι εκτός τραπεζικού δανεισμού, γεγονός που υποδηλώνει την αναιμική χρηματοδότηση εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων», τονίζει ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Γιάννης Χατζηθεοδοσίου μιλώντας στην «IP», ενώ επισημαίνει ότι η ίδια κατάσταση παρατηρείται και όσον αφορά την αξιοποίηση κοινοτικών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, με ελάχιστους μικρομεσαίους να ενισχύονται.
Η συνέντευξη του Γ. Χατζηθεοδοσίου στην «IP» είναι η ακόλουθη:
ΕΡ: Οι ελληνικές τράπεζες επέστρεψαν στην ισχυρή κερδοφορία, αλλά οι δανειοδοτήσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων και ελεύθερων επαγγελματιών παραμένουν αναιμικές. Ποια είναι η εικόνα που έχετε σχηματίσει;
ΑΠ: Αυτή η κερδοφορία που έχουν επιτύχει οι ελληνικές τράπεζες ενδεχομένως να υποδηλώνει μια σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος. Ωστόσο, αυτή η θετική εικόνα του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν αντανακλάται στην πραγματικότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Παρά την κερδοφορία των τραπεζών, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα πρόσβασης στη χρηματοδότηση. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, το 85% των επιχειρήσεων είναι εκτός τραπεζικού δανεισμού, γεγονός που υποδηλώνει την αναιμική χρηματοδότηση εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων.
Αυτή η κατάσταση δημιουργεί αβεβαιότητα και περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξης των ΜμΕ, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Η έλλειψη χρηματοδότησης καθιστά δύσκολη την υλοποίηση επενδύσεων, την επέκταση των δραστηριοτήτων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Με δύο λόγια, εξαιτίας της τακτικής των τραπεζών οι μικρομεσαίες παραμένουν εγκλωβισμένες σε μία κατάσταση χωρίς προοπτική ενώ την ίδια ώρα οι μεγάλες επιχειρήσεις -που αντιμετωπίζονται τελείως διαφορετικά από τις τράπεζες- συνεχίζουν και αναπτύσσονται με αποτέλεσμα να μεγαλώνει το χάσμα με τις μικρότερες και να προκαλούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού στην αγορά.
Να σημειώσω ότι η ίδια κατάσταση παρατηρείται και στο θέμα της αξιοποίησης των κοινοτικών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αλλά και του ΕΣΠΑ. Ελάχιστοι οι μικρομεσαίοι που ενισχύονται. Όμως δεν νοείται βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Δεν νοείται σε μια ελεύθερη ευρωπαϊκή οικονομία, να μην υπάρχει στήριξη του επιχειρείν από τον χρηματοπιστωτικό τομέα.
ΕΡ: Από την πλευρά τους οι τραπεζίτες προβάλλουν τη δικαιολογία ότι μεγάλο ποσοστό των μικρομεσαίων είναι στον Τειρεσία, άρα εκ των προτέρων αποκλείονται από την πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση. Τι λέτε επ’ αυτού;
ΑΠ: Οι τράπεζες επικαλούνται συχνά αυτό που αναφέρετε. Πράγματι, η ύπαρξη αρνητικών στοιχείων στον Τειρεσία μπορεί να επηρεάσει την πιστοληπτική αξιολόγηση των επιχειρήσεων. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση αγνοεί τις πραγματικές συνθήκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις έχουν αντιμετωπίσει οικονομικές δυσκολίες λόγω εξωγενών παραγόντων, όπως η οικονομική κρίση, η πανδημία COVID-19 και οι περιορισμοί στην αγορά. Η εγγραφή τους στον Τειρεσία δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα την τρέχουσα οικονομική τους κατάσταση ή τις προοπτικές τους. Επιπλέον, η αυστηρή εφαρμογή των κριτηρίων δανειοδότησης χωρίς ευελιξία μπορεί να αποκλείσει επιχειρήσεις με βιώσιμες προοπτικές ανάπτυξης.
Στόχος μίας ελεύθερης οικονομίας πρέπει να είναι η στήριξη όλων των επιχειρήσεων -και όχι μόνο των μεγάλων. Η κατάσταση θα ήταν σίγουρα διαφορετική αν η κυβέρνηση εφάρμοζε πολιτικές που θα έδιναν προοπτικές ανάπτυξης των ΜμΕ και επίλυσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Τα σοβαρότερα από αυτά είναι το υψηλό λειτουργικό κόστος, το μεγάλο ιδιωτικό χρέος, η παρατεταμένη ακρίβεια που οδηγεί σε μείωση της κατανάλωσης. Από τη στιγμή που δεν λύνονται αυτά τα καθοριστικά ζητήματα, είναι επόμενο η πλειονότητα των μικρομεσαίων να επιδίδεται σε αγώνα επιβίωσης και όχι ανάπτυξης. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο. Όσο δεν ενισχύονται οι επιχειρήσεις αυτού του μεγέθους, τόσο θα εμφανίζονται προβληματικές. Οπότε και οι τράπεζες θα συνεχίσουν να «φρενάρουν» τη χρηματοδότηση τους. Απαιτείται ένας άλλος σχεδιασμός και κυρίως η εκπόνηση ενός αναπτυξιακού σχεδίου που θα δίνει στις ΜμΕ το δικαίωμα στην επιβίωση και την πρόοδο.
ΕΡ: Τι προτείνετε ώστε να αρθούν τα εμπόδια για τους μικρομεσαίους;
ΑΠ: Επιγραμματικά αναφέρω κάποιες από τις προτάσεις μας:
α. Εξατομικευμένη αξιολόγηση και προσαρμογή κριτηρίων
Οι τράπεζες θα πρέπει να προσαρμόσουν τα κριτήρια δανειοδότησης στις ανάγκες και τις δυνατότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την αξιολόγηση της επιχειρηματικής στρατηγικής, των ταμειακών ροών και των προοπτικών ανάπτυξης, αντί της αυστηρής προσκόλλησης σε αρνητικά στοιχεία του Τειρεσία.
β. Δημιουργία χρηματοδοτικών εργαλείων εξειδικευμένων για μικρές επιχειρήσεις
Η ανάπτυξη χρηματοδοτικών εργαλείων που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι κρίσιμη. Αυτά τα εργαλεία θα πρέπει να περιλαμβάνουν ευνοϊκούς όρους, όπως χαμηλά επιτόκια, ευέλικτες περιόδους αποπληρωμής και δυνατότητες αναδιάρθρωσης χρεών.
γ. Ενίσχυση της διαφάνειας και της ενημέρωσης
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις συχνά δεν έχουν πλήρη εικόνα για τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά προγράμματα και τις διαδικασίες υποβολής αιτήσεων. Η ενίσχυση της διαφάνειας και της ενημέρωσης μέσω ενημερωτικών εκστρατειών, σεμιναρίων και ψηφιακών πλατφορμών μπορεί να βελτιώσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
δ. Συνεργασία με θεσμικούς φορείς και επιμελητήρια
Τα επιμελητήρια και άλλοι θεσμικοί φορείς μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη σύνδεση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με χρηματοδοτικά προγράμματα. Η συνεργασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών, την υποστήριξη στην προετοιμασία φακέλων και την εκπροσώπηση των συμφερόντων των επιχειρήσεων σε διαπραγματεύσεις με τράπεζες και άλλους φορείς.
ε. Υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού
Η χρηματοδότηση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι κρίσιμη για την επιβίωσή τους και την ανάπτυξή τους. Η ενίσχυση της πρόσβασης σε τεχνολογίες και ψηφιακές υποδομές μπορεί να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα και την αποδοτικότητα των επιχειρήσεων.
Η χρηματοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Η προσαρμογή των τραπεζικών κριτηρίων στις ανάγκες των μικρών επιχειρήσεων και η δημιουργία εξειδικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων μπορούν να συμβάλουν στην άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν. Η Πολιτεία και οι τράπεζες πρέπει να συνεργαστούν για την ενίσχυση της πρόσβασης των μικρών επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση.
