Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Δημήτρη Γιαννακόπουλου
Ανυπέρβλητα εμπόδια ορθώνονται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων στέγασης νευραλγικών δημοσίων υπηρεσιών στη νησιωτική χώρα, ιδίως σε 31 νησιά του Αιγαίου και του Ιουνίου, λόγω χρήσης των κτιρίων για τουριστικούς λόγους.
Η πρόσφατη αναφορά του υφυπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας Στέφανου Γκίκα (στην εκπομπή Update του EΡTnews και στον Κώστα Λασκαράτο), ότι σε Αντίπαρο, Πάρο, Νάξο και Σύρο το φαινόμενο της βραχυχρόνιας μίσθωσης περιορίζει τις δυνατότητες της ορθής κρατικής λειτουργίας, επαναφέρει παλαιότερα ζητήματα τα οποία σύρονται ανεπίλυτα επί σειρά ετών με αποτέλεσμα σήμερα, χώροι όπου λειτουργούν τμήματα του Λιμενικού και της Αστυνομίας σε κεντρικούς δρόμους, πλατείες και πεζόδρομους παραθεριστικών περιοχών, να ζητώνται από τους ιδιοκτήτες με σκοπό τη διαφορετική εκμετάλλευση τους.
«Σε αρκετά νησιά. Αρκετά, όχι λίγα, τα λιμεναρχεία μας -τα κτίρια που στεγάζονται τα λιμεναρχεία μας- επειδή είναι ιδιωτικά τα θέλουν οι ιδιώτες πίσω για άλλες χρήσεις, προφανώς τουριστικές – εμπορικές, με αποτέλεσμα το Υπουργείο να είναι σε αναζήτηση κτιρίων… Έχουμε περιπτώσεις όπου υπάρχει έξωση και μάλιστα σε δεύτερο βαθμό. Δεν είναι και εύκολο να βρεις σε τουριστικά μέρη κτίρια… », είπε χαρακτηριστικά ο κύριος Γκίκας, αναφέροντας ως περιπτώσεις νησιά όπως η Πάρος και η Νάξος
Σύμφωνα με ορισμένες επισημάνσεις από τα 375 αστυνομικά τμήματα της επικράτειας και τα 160 Λιμενικά, συμπεριλαμβανομένων και διοικητικών γραφείων, το 20% βρίσκεται υπό καθεστώς έξωσης.
Πέραν της αλλαγής χρήσης, οι ιδιοκτήτες ζητούν αυξήσεις ενοικίων σε διπλάσιες ή και πολλαπλάσιες τιμές λόγω της μεγάλης αύξησης των εμπορικών αξιών και της ζήτησης, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις στη Βόρεια Ελλάδα έχουν προσφύγει και στη Δικαιοσύνη αξιώνοντας αποζημιώσεις για εκτεταμένες φθορές.
Περιοχές
Στη Μύκονο, στην Πάρο, στη Ρόδο, στην Κω, στη Νάξο, τη Σαντορίνη, την Ίο, σε αρκετά νησιά του ανατολικού και νότιου Αιγαίου και στο Ιόνιο στη Ζάκυνθο και την Κέρκυρα εντοπίζονται τα κυριότερα θέματα όχι μόνο με τα ακίνητα των αρχών ασφαλείας αλλά και δημοσίων υπηρεσιών. Από το 2016, όταν απεστάλησαν στην Τρόικα για τελευταία φορά οι οικονομικές καταστάσεις μίσθωσης ακινήτων ιδιωτών από το Δημόσιο όπου το ετήσιο κόστος ανέρχονταν στα 68,5 εκατομμύρια ευρώ, η αξιοποίηση των ακινήτων του Δημοσίου ελάχιστα αυξήθηκε. Παρά το γεγονός ότι πλήθος επαγγελματικών εγκαταστάσεων (κλειστές ξενοδοχειακές μονάδες, γραφεία, κτίρια κτλ) σε κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς όπως στη Χαλκιδική, την Κέρκυρα, τη Ρόδο, την Κρήτη περιλαμβάνονται στο κρατικό χαρτοφυλάκιο (ΕΤΑΔ, ΤΑΙΠΕΔ) εν τούτοις παραμένουν ανεκμετάλλευτα από το Δημόσιο που επιλέγει (σς κυρίως για αθέμιτους λόγους αφού πλέον οι περισσότερες συναλλαγές είναι ψηφιοποιημένες) να συμβάλλεται με ιδιώτες.
Νομοθεσία
Βάσει της κείμενης νομοθεσίας, όπως εξηγούν οι αρμόδιοι φορείς, η μίσθωση με μισθωτή το Δημόσιο διέπεται από ειδικό νομοθετικό καθεστώς, τον ν. 3130/2003. Για να γίνει μίσθωση με το δημόσιο μισθωτή, απαιτείται ειδική διοικητική διαδικασία. Αρμόδια υπηρεσία σύναψης μισθώσεων ακινήτων για τη στέγαση των Δημοσίων Υπηρεσιών και την κάλυψη των λειτουργικών τους αναγκών είναι η Κτηματική Υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας ζητείται να μισθωθούν τα ακίνητα.
Προσωπικό
Την ίδια ώρα οξύτατα προβλήματα στέγασης στα νησιά αντιμετωπίζουν σχεδόν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι, εκπαιδευτικοί, αστυνομικοί, λιμενικοί, ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λειτουργοί της Δικαιοσύνης κτλ που μετατίθενται από άλλες περιοχές, περίπου 4.000 – 5.000 ετησίως. Αυτός είναι και ο λόγος που δήμαρχοι νησιών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις και τις κενές θέσεις που αφήνει πίσω της η βραχυχρόνια μίσθωση.
«Η… μάστιγα των Airbnb έχει περάσει και στα νησιά – μικρά και μεγάλα – δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα στους μόνιμους υπαλλήλους που έρχονται να υπηρετήσουν για μερικά χρόνια, αλλά και στους εποχικούς, κυρίως δε, τους εκπαιδευτικούς. Επηρεάζει, ωστόσο, και τους ντόπιους νεαρής ηλικίας, οι οποίοι παρότι θέλουν να μείνουν στον τόπο τους, όταν κάνουν οικογένεια και ψάχνουν για σπίτι, δεν βρίσκουν», σημειώνει ο δήμαρχος Αστυπάλαιας Ν. Κομηνέας. Προ μηνών μάλιστα είχε ενημερώσει εγγράφως τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη.
«Αυτό που αναφέρω και στην επιστολή είναι πως θα πρέπει να ληφθούν μέτρα, όπως είναι η επιβολή αυξημένης φορολογίας στα Airbnb με ταυτόχρονη τη δημιουργία ταμείου, στο οποίο τα εισερχόμενα χρήματα της φορολογίας θα χρησιμοποιούνται για την κατασκευή νέων κατοικιών στην περιφέρεια των δήμων μας, αλλά και η δημιουργία προγράμματος κατασκευής κατοικιών πιθανόν με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, οι οποίες θα διατίθενται με χαμηλό – λογικό τίμημα στους υπηρετούντες στον ευρύτερο αρμόδιο τομέα και μη έχοντες ιδιόκτητη κατοικία στα νησιά μας», υπογραμμίζει.
Αξιοποίηση
Οι δράσεις του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας κινούνται σε δύο άξονες. Κατά πρώτον προωθείται η αξιοποίηση των δομημένων ή των αδόμητων ακινήτων του Δημοσίου μέσω της στενής συνεργασίας τόσο με τους Δήμους όσο και με άλλους δημοσίους φορείς ώστε να ανοίξουν 700.000 περίπου κλειστά ακίνητα. Στην προσπάθεια αυτή σε συνεργασία µε το υπουργείο Ναυτιλίας αναλήφθηκε πρωτοβουλία ώστε να δοθεί μόνιμη λύση στο πρόβλημα στέγασης των γυναικών και ανδρών του Λιμενικού στο Καστελόριζο. «Κλειδί» στη αύξηση του οικιστικού αποθέματος αποτελεί η τριετής φοροαπαλλαγή για τα ακίνητα που θα επιστρέψουν στην αγορά ή θα φύγουν από τη βραχυχρόνια μίσθωση αλλά και το νέο πρόγραμμα «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου».
Νέο επίδομα
Κατά δεύτερο, σύμφωνα με τις τελευταίες ο προϋπολογισμός των 8 δισ. ευρώ που η κυβέρνηση θα διαθέσει από τις αρχές του 2026 έως και το 2032 για την ενίσχυση ευάλωτων νοικοκυριών, την κοινωνική συνοχή και τη βελτίωση της καθηµερινότητας των πολιτών, αλλά και σε δράσεις για την ενίσχυση των επιχειρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος, περιλαμβάνει την επέκταση της επιδότησης του ενοικίου σε δημοσίους υπαλλήλους που υπηρετούν σε νησιωτικές και ορεινές περιοχές.
Στόχος, όπως είπε η Δόμνα Μιχαηλίδου, είναι να βοηθηθούν δημόσιοι υπάλληλοι για τις στεγαστικές τους ανάγκες στις συγκεκριμένες περιοχές. Το ποσό του επιδόματος θα οριστεί στα 70 ευρώ μηνιαίως για τον άμεσο δικαιούχο και στα 35 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος. Το ανήλικο παιδί προσμετράται ως ενήλικας τόσο στον υπολογισμό των εισοδηματικών κριτηρίων, όσο και στον υπολογισμό του εισοδήματος. Ως ανώτατο όριο του Επιδόματος Στέγασης θα οριστούν τα 210 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως της σύνθεσης του νοικοκυριού. Η χορήγηση του επιδόματος πραγματοποιείται κατόπιν υποβολής αίτησης και έχει διάρκεια έξι μήνες. Μετά την πάροδο έξι μηνών από την πράξη έγκρισης ο δικαιούχος μπορεί να επανυποβάλει αίτηση ένταξης στο πρόγραμμα.
Οικιστικό πρόγραμμα
Την ίδια ώρα, το οικιστικό πρόγραµµα που υλοποιεί το υπουργείο Εθνικής προβλέπει την κάλυψη του στεγαστικού ζητήµατος για σχεδόν 4.000 οικογένειες στελεχών των Ενόπλων Δυνάµεων, ενώ το 15% του συνολικού αριθµού των κατοικιών θα διατίθεται σε γιατρούς του ΕΣΥ, σε δάσκαλους και καθηγητές οι οποίοι αδυνατούν να εξασφαλίσουν κατοικία στον τόπο διορισµού τους, ιδίως όταν πρόκειται για παραµεθόριες και τουριστικές περιοχές.
Οι πρώτες 1.000 υπό ανέγερση κατοικίες θα καλύψουν άµεσες ανάγκες στις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης αλλά και στα νησιά του Αιγαίου, όπου µετατίθεται κατά προτεραιότητα µεγάλο µέρος του στελεχικού δυναµικού των Ενόπλων ∆υνάµεων.
Φιλοξενία
Στα νησιά, με το νέο θεσμικό πλαίσιο (ν. 5121/2024, επιτρέπεται στους ξενοδόχους να συνάψουν συµβάσεις µε φορείς για τη φιλοξενία δηµόσιων υπαλλήλων στα δωµάτια προσωπικού, τα οποία δεν προσµετρώνται στις κλίνες τους ξενοδοχείου, κάτι το οποίο µε την ισχύουσα νοµοθεσία δεν ήταν εφικτό, καθώς τα δωµάτια προσωπικού προορίζονταν µόνο για τους εργαζόµενους του ξενοδοχείου και δεν προβλεπόταν η εποχική εκµίσθωσή τους, ενώ πλέον τα συγκεκριµένα καταλύµατα µπορούν να διατίθεται και σε υπαλλήλους του δηµόσιου τοµέα. Η διαµονή των δηµόσιων υπαλλήλων στα ξενοδοχεία δεν αφορά µόνο τους θερινούς µήνες, όπου το πρόβληµα είναι πιο έντονο, αλλά και τους χειµερινούς µήνες. Σε δεύτερη φάση προβλέπεται το υπουργείο Παιδείας, η Αστυνοµία, η Πυροσβεστική αλλά και το υπουργείο Υγείας, να μπορούν να εκµισθώνουν, κατάλληλα καταλύµατα στέγασης προσωπικού «λόγω των αυξηµένων αναγκών της τοπικής κοινωνίες στους µήνες υψηλής κινητικότητας».
