Η γραμμή είναι ξεκάθαρη
Μου λένε διπλωματικές πηγές πως στο Μέγαρο Μαξίμου δεν αιφνιδιάστηκαν καθόλου από το επίσημο αίτημα της Τουρκίας για ένταξη στο πρόγραμμα SAFE – το ευρωπαϊκό ταμείο 150 δισ. ευρώ για την άμυνα. Το είχαν δει να έρχεται και ήταν έτοιμοι να βάλουν… φρένο.
Το μήνυμα Μητσοτάκη από τη ΔΕΘ ήταν ξεκάθαρο – και, όπως πληροφορούμαι, όχι μόνο για επικοινωνιακή χρήση: αν η Άγκυρα δεν μαζέψει το casus belli, δεν αλλάζει αφήγημα στα ελληνοτουρκικά και δεν αφήσει στην άκρη τις γνωστές αναθεωρητικές εμμονές, τότε ούτε ένα ευρώ από τα ευρωπαϊκά όπλα δεν θα περάσει το Αιγαίο.
Το παρασκήνιο έχει ενδιαφέρον: σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Ελλάδα –παρότι τυπικά δεν έχει βέτο στον Κανονισμό SAFE– κατάφερε μέσω «ενεργητικής διπλωματίας» να ενσωματωθεί ρήτρα που δίνει ουσιαστικό λόγο σε κάθε κράτος-μέλος όταν πρόκειται για διμερείς συμφωνίες τρίτων χωρών με την Ε.Ε. Δηλαδή, όχι χωρίς το ΟΚ της Αθήνας.
Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή παίζουν άμυνα, λένε πως υπάρχουν «δικλείδες ασφαλείας» και προσπαθούν να κρατήσουν χαμηλούς τόνους, όμως η γραμμή είναι ξεκάθαρη: το αίτημα της Άγκυρας πάει για πολύ… αργή επεξεργασία. Κάποιοι στις Βρυξέλλες μου ψιθύρισαν ήδη: «αν η Τουρκία θέλει να μπει στο SAFE, πρέπει πρώτα να βγει από τα σύννεφα του αναθεωρητισμού».
Και κάπως έτσι, η Άγκυρα βλέπει το ταμείο των 150 δισ. να απομακρύνεται. Γιατί άλλο είναι να ζητάς ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα και άλλο να απειλείς με πόλεμο ευρωπαϊκή χώρα. Έτσι δεν πάει το έργο…
AI στο Μαξίμου, deals στο Ηρώδειο
Το πρωί στο Μαξίμου, το απόγευμα στο Ηρώδειο. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν άνοιξε σήμερα απλώς μια κουβέντα για το μέλλον της Τεχνητής Νοημοσύνης – έβαλε μπροστά την εθνική στρατηγική AI. Η πρωινή σύσκεψη είχε συγκεκριμένο περιεχόμενο: πού βρισκόμαστε, τι λείπει και πώς η Ελλάδα μπορεί να «δέσει» επενδύσεις, ταλέντο και υποδομές πριν το κάνει άλλος. Παρόντες, σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, στενοί συνεργάτες του Πρωθυπουργού, επιτελείς από το ΥΠΟΙΚ, το Ψηφιακής Διακυβέρνησης και εκπρόσωποι από το innovation network της Endeavor.
Η λέξη-κλειδί που ακούστηκε ξανά και ξανά ήταν μία: “sovereignty”. Όχι μόνο ψηφιακή – αλλά και επιστημονική, εκπαιδευτική και γεωπολιτική. Το Μαξίμου βλέπει την AI ως το νέο γεωστρατηγικό πεδίο επιρροής και δεν θέλει να μείνει θεατής. Κι όπως μου λέει καλά πληροφορημένη πηγή, στο τραπέζι έπεσε ακόμα και η πρόταση για δημιουργία εθνικού AI taskforce, που θα συντονίζει πολιτικές, έργα, startups και συνεργασίες με πολυεθνικές.
Ακριβώς γι’ αυτό το βράδυ στο Ηρώδειο με τον Demis Hassabis δεν είναι «φιλολογική βραδιά». Είναι proof of concept. Ο Hassabis δεν είναι απλώς CEO της DeepMind – είναι ο Έλληνας που αλλάζει την παγκόσμια AI. Και η κουβέντα του με τον Μητσοτάκη δεν θα μείνει στις θεωρίες. Πηγές μου λένε ότι ήδη γίνονται διερευνητικές συζητήσεις για δυνατότητα εγκατάστασης AI research hub της Google σε ελληνικό έδαφος. Και όχι, δεν είναι καθόλου ανέκδοτο.
Όσο κάποιοι χαζεύουν τις σέλφι, στο βάθος παίζεται κάτι πολύ πιο σοβαρό. Η κυβέρνηση βλέπει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να γίνει το νέο brand name της Ελλάδας. Αν φυσικά το δουλέψει σωστά. Γιατί AI δεν σημαίνει μόνο έξυπνες εφαρμογές – σημαίνει εθνική ισχύ. Και κάποιοι στο Μαξίμου φαίνεται πως το έχουν καταλάβει πολύ καλά.
Πέφτει στα γόνατα ο Φάμελλος για τον Τσίπρα
Πίσω από τις κάμερες της ΔΕΘ, το σκηνικό ήταν… πιο συγκινητικό κι από reunion παλιών συντρόφων. Ο Σωκράτης Φάμελλος, με βλέμμα υγραμένο από την «αγάπη» για τον Τσίπρα, έστησε ένα ολόκληρο αφήγημα παρακάλιας μπας και δεήσει ο πρώην να μην τους παρατήσει στην ανυποληψία. «Δεν νοείται νέο κόμμα χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ», επαναλάμβανε σαν μάντρα, μπας και πιάσει τόπο το τάμα. Οι δικοί μου λένε πως ο πρόεδρος έχει πιάσει το νόημα: ή θα γίνουμε συνιστώσα, ή θα μείνουμε με το 4,1%.
Μου σφυρίζουν ότι το πραγματικό «δράμα» του Φάμελλου ήταν πως όλη η ΔΕΘ του γύρισε μπούμερανγκ. Στο Μαξίμου χαμογελάνε με την «πρόταση συνεργασίας» προς ΠΑΣΟΚ και Νέα Αριστερά. Ο Ανδρουλάκης δεν άνοιξε ούτε κινητό να απαντήσει και στη Χαριλάου Τρικούπη σχολίαζαν σκωπτικά πως «σε κάθε συνάντηση δεν χρειάζεται να φέρνει μαζί και τον Τσίπρα». Όσο για τον Τσακαλώτο και τους λοιπούς διαγραμμένους – εκεί η απάντηση ήταν πιο απλή: καμία.
Σαν να μην έφταναν αυτά, το μεγαλόπνοο πρόγραμμα Θεσσαλονίκης Vol.2 πνίγηκε στα δάκρυα του Τσιπρικού καημού. Κι όμως, μοίρασε απλόχερα παροχές με ρυθμό πολυβόλου: 13οι μισθοί, μηδενικοί ΦΠΑ, 120 δόσεις, επιδόματα, αυξήσεις, μόνιμοι διορισμοί, υγειονομικά δώρα. Όλα σε μια μπουκιά – λες και έχει βρει κρυμμένο λεφτόδεντρο στον Υμηττό. Και σαν να μην έφτανε αυτό, παραδέχτηκε πως στα κομματικά ΜΜΕ («Αυγή», «Κόκκινο») δεν υπάρχουν λεφτά ούτε για τους εργαζομένους.
Πάντως, όσοι παρακολούθησαν τη συνέντευξη λένε πως το κοινό συναίσθημα ήταν η αμηχανία. Ο Φάμελλος έδειχνε περισσότερο ως προσωρινός «τοποτηρητής», παρά ως αρχηγός. Σαν να περιμένει ακόμη ένα τηλεφώνημα. Από τον Αλέξη. Που όμως, όπως λένε στο περιβάλλον του, δεν σκοπεύει να τον πάρει σύντομα πίσω. Ούτε καν για «συνιστώσα».
Στον αέρα τα deal για τα σύνορα
Μου το σφύριξαν τα πουλάκια από το Υπουργείο: ο Θάνος Πλεύρης, λίγες μέρες μετά την ορκωμοσία του, σήκωσε το ακουστικό και κάλεσε τον Τούρκο ομόλογό του, Αλί Γερλίκαγια. Επισήμως για να ανταλλάξουν ευχές και απόψεις για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης. Ανεπισήμως, όμως, η κουβέντα πήγε και πιο βαθιά…
Πηγές με γνώση της συνομιλίας λένε πως ο Πλεύρης έθεσε επιτακτικά το θέμα των επαναπροωθήσεων από τουρκικό έδαφος, ζητώντας πιο «δεσμευτική» στάση από την Άγκυρα. Από την άλλη, ο Γερλίκαγια δεν έκρυψε ότι η Τουρκία παίζει με πολλαπλά χαρτιά – και σε Ευρώπη και σε Μέση Ανατολή. Μεταξύ των γραμμών, ακούστηκε το γνωστό: «Βοηθάμε, αλλά μην περιμένετε θαύματα αν δεν πέσουν και κάτι παραπάνω από Βρυξέλλες».
Το Μαξίμου έχει βάλει στοίχημα να κρατήσει το μεταναστευτικό εκτός εκλογικής ατζέντας μέχρι το 2026. Γι’ αυτό και η πρώτη κίνηση του Πλεύρη ήταν… τηλεφωνική. Ούτε δηλώσεις, ούτε κοινές φωτογραφίες. Χαμηλοί τόνοι αλλά πολλά να παίζονται πίσω από τις γραμμές.
Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει και συνάντηση δια ζώσης το φθινόπωρο. Οι πληροφορίες λένε πως προετοιμάζεται κάτι παρασκηνιακά στο περιθώριο διεθνούς φόρουμ για τη μετανάστευση. Αν γίνει, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα «ζητήσει» η Τουρκία για να κλείσει λίγο τη στρόφιγγα. Γιατί πάντα κάτι ζητάει…
Chevron και οι ζαλάδες της αντιπολίτευσης
Πηγές μου στο Μαξίμου γελάνε με το vertigo που έχει πιάσει την αντιπολίτευση μετά την είσοδο της Chevron στο παιχνίδι των υδρογονανθράκων. «Τους ήρθε κατακέφαλα» μου λένε, καθώς κανείς δεν περίμενε ότι το deal θα κλείσει τόσο αθόρυβα και τόσο θεαματικά. Μάλιστα, κάποιοι υπουργοί σχολίαζαν με νόημα πως «όταν βάζει υπογραφή τέτοιος αμερικανικός κολοσσός, οι φωνές περί ξεπουλήματος ξαφνικά χάνονται».
Μου σφύριξαν ότι στο ΠΑΣΟΚ έγινε μίνι σύσκεψη πανικού. Οι πιο «παλιοί» πίεζαν τον Ανδρουλάκη να εμφανιστεί ως ο αρχιτέκτονας της «πατριωτικής ενεργειακής στρατηγικής» της δεκαετίας του ’10, για να μη χαθεί τελείως το αφήγημα. Στην Κουμουνδούρου, πάλι, επικρατεί παγωμάρα: άλλοι ήθελαν να βγουν καταγγελτικοί για «ξεπούλημα», άλλοι φοβήθηκαν να τα βάλουν ανοιχτά με τις ΗΠΑ. Αποτέλεσμα; Αφωνία που «βγάζει μάτι».
Σύμφωνα με όσους ξέρουν καλά το κλίμα, στην Κρήτη ήδη συζητιούνται αντιδράσεις από μερίδα του τουριστικού κλάδου. Όμως, κυβερνητικά στελέχη μου διαβεβαίωναν χθες ότι «τα τοπικά λόμπι θα ζυγίσουν καλά τα πράγματα όταν δουν πόσα λεφτά θα πέσουν». Εξάλλου, με Chevron και Exxon στο ίδιο γήπεδο, ποιος τολμά να σηκώσει σοβαρό μπλόκο;
Το καλύτερο; Οι «πατριώτες του καναπέ» που μέχρι χθες μιλούσαν για «αμερικανικό δάκτυλο» τώρα προσπαθούν να οικειοποιηθούν την εξέλιξη ως δική τους νίκη απέναντι στην «πράσινη απάτη». Κι όπως μου έλεγε κυβερνητικός παράγοντας με ένα πονηρό χαμόγελο: «Τους ταράξαμε στην πράξη. Και θα τους ταράξουμε κι άλλο».
Μετράνε αντίστροφα
Όσοι είχαν ξεκινήσει να μετράνε αντίστροφα για να χάσουν την προτεραιότητα σύνδεσης στα μεγάλα έργα ΑΠΕ, πήραν τελικά μια… ανάσα. Η ηγεσία του ΥΠΕΝ έδωσε παράταση τριών μηνών στους επενδυτές με διμερείς συμβάσεις (PPAs) για να κλείσουν deals με μεγάλους καταναλωτές. Μου λένε, όμως, ότι η απόφαση δεν ήταν εύκολη – και ότι υπήρξαν σκληρές διαβουλεύσεις ανάμεσα σε κυβερνητικά στελέχη και επιχειρηματίες της πράσινης ενέργειας.
Στο παρασκήνιο έπαιξαν όλα: οι συνεχείς πιέσεις από μεσαίους επενδυτές που κινδύνευαν να μείνουν εκτός, τα e-mails μεγάλων ομίλων που «έβραζαν» με τις χαμηλές τιμές της χονδρεμπορικής και φυσικά οι πιέσεις από… απέναντι, δηλαδή τους Διαχειριστές, που δεν θέλουν μπλοκαρισμένες προσφορές. Η απόφαση της παράτασης συνοδεύεται από τσουχτερή αύξηση 10% στις εγγυητικές, για να κόψει μαγκιές.
Όσο για το “ιταλικό μοντέλο” που πλασάρεται ως μαγική λύση για τη βιομηχανία, οι απόψεις διίστανται. Οι υπέρμαχοι (μεταξύ τους και μεγαλοπαίκτες του χάλυβα και του τσιμέντου) λένε πως μπορεί να ρίξει άμεσα το ενεργειακό κόστος. Άλλοι, όμως, μέσα από την ίδια την κυβέρνηση, εκφράζουν σοβαρές ενστάσεις – μου λένε ότι φοβούνται πως στο τέλος ο λογαριασμός θα πάει στον απλό καταναλωτή. Το ΥΠΕΝ κρατά κλειστά χαρτιά. Για την ώρα.
Ο Παπασταύρου και ο Τσάφος εμφανίζονται αποφασισμένοι να ξεκολλήσουν την αγορά χωρίς να διαλύσουν τα χρονοδιαγράμματα. Το πρόβλημα είναι ότι οι εγγυήσεις πέφτουν βαριές, τα PPAs καθυστερούν και ο grid παραμένει ζορισμένος. Το στοίχημα είναι να βγει ισορροπία. Το στοίχημα –και η επόμενη κόντρα– έρχεται τον Δεκέμβριο.
Ψάχνει αφήγημα, κοιτάζει καρέκλες
Με χαμηλές προσδοκίες αλλά φιλόδοξες διακηρύξεις ετοιμάζεται ο Νίκος Ανδρουλάκης για την αποψινή του εμφάνιση στη ΔΕΘ. Στο στρατόπεδο του ΠΑΣΟΚ προσπαθούν να χτίσουν αφήγημα «σοβαρής εναλλακτικής διακυβέρνησης», την ώρα που δημοσκοπικά δεν έχουν ξεκολλήσει ούτε πόντο εδώ και μήνες. Οι πέντε «εθνικές προτεραιότητες» που θα παρουσιάσει ο Ανδρουλάκης μπορεί να διαβάζονται ωραία στο χαρτί, αλλά το πολιτικό στοίχημα είναι άλλο: να τον ακούσει κάποιος πέρα από τη Χαριλάου Τρικούπη.
Οι συνεργάτες του – όχι όλοι, αλλά οι πιο ρεαλιστές – παραδέχονται πως ο πρόεδρος παίζει και προσωπικό στοίχημα με τη φετινή ΔΕΘ. Μετά τη χαμηλή απήχηση στις ευρωεκλογές, τη στασιμότητα στις ποιοτικές μετρήσεις και τα ενδοκομματικά γκρίνια, η παρουσία στη Θεσσαλονίκη μοιάζει περισσότερο με τεστ πολιτικής αντοχής και λιγότερο με ντεμπούτο αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Σύμφωνα με πηγές μου, στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ έχει πέσει η ιδέα να αναδιαταχθεί ο κομματικός μηχανισμός μέσα στο φθινόπωρο, με φόντο την «επιθετική ανανέωση» που επιδιώκει ο Ανδρουλάκης. Ήδη έχουν μπει στο μικροσκόπιο πρόσωπα που δεν τραβάνε και οργανώσεις που φυτοζωούν. Όπως λέγεται ειρωνικά από κάποιον που γνωρίζει τις γωνίες της Χ. Τρικούπη: «άμα δε σηκώσει η ΔΕΘ, ετοιμαστείτε για ανασχηματισμό – κομματικό».
Πίσω από τις ωραίες λέξεις και τα κοστολογημένα προγράμματα, η ερώτηση παραμένει η ίδια: Μπορεί ο Ανδρουλάκης να εκπέμψει ηγετικότητα; Γιατί αλλιώς, το μόνο που θα του μείνει από τη φετινή ΔΕΘ θα είναι ένα καλό δελτίο τύπου και μια αμήχανη αποστροφή για τον ΕΝΦΙΑ που δεν θα θυμάται κανείς την Κυριακή.
