Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
του Κωνσταντίνου Μπούρα
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος τρομοκρατείται από το Κενό και από το Άγνωστο. Για αυτό φοβούμαστε τον θάνατο.
Ο λεγόμενος “ερπετοειδής” εγκέφαλος φροντίζει για την επιβίωσή μας πάση θυσία. Εξ ου τα μίση, τα πάθη και οι έχθρες. “Πόλεμος πατήρ πάντων” απεφάνθη ο Ηράκλειτος. “Μήτηρ πάντων ειρήνη”, διατυπώνει η ταπεινότητά μου
Το ένστικτο τής επιβίωσης είναι τόσο ισχυρό που υπερβαίνει ακόμα και την ηδονή τής αναπαραγωγής.
Ό,τι δεν είναι απειλή ή τροφή για την ύπαρξή μας δεν το καταγράφει κατά προτεραιότητα το λογιστικό μέρος τού εγκεφάλου μας. Μια πεταλούδα στον αφρό τής θάλασσας, παραδείγματος χάριν, δεν μας αφορά, παρά μόνον εάν σκεφτόμαστε και εκφραζόμαστε ποιητικώ τω τρόπω.
Όμως, ανεξαρτήτως πνευματικού επιπέδου, βράχια, δέντρα, σύννεφα (με αυτή τη σειρά) μεταφράζονται από την αντίληψή μας με ανθρωπομορφικό ή ζωομορφικό τρόπο και μετασχηματίζονται σε simulacra, απειλητικά ή συμμαχικά κατά περίπτωσιν.
Κάθε φορά που βλέπω τον αστερισμό τής Μεγάλης Άρκτου από μία συγκεκριμένη οπτική γωνία ένα πεύκο μοιάζει με μεγάλη αρκούδα που φιλάει στο στόμα τον επιβλητικό αυτό αλλά αυθαίρετο σχηματισμό άστρων.
Εκλογίκευση ούτως ή άλλως. Πέρα από τον Μύθο και το παραμύθι που τρέφουν την Ποίηση η Αγία Επιβίωση επιβάλλει τον διαρκή μετασχηματισμό των δεδομένων τής αντίληψης με ανθρωπομετρικό, ανθρωποκεντρικό τρόπο. Έτσι προέκυψε η μεσαιωνική αντίληψη ότι η Γη είναι το κέντρο τού Σύμπαντος και όλα περιστρέφονται γύρω της. Αυτό βέβαια διακρίνει και πολλούς ανθρώπους που γνωρίζω, ειδικά τους σοφολογιότατους…
Το φιλοσοφικό ερώτημα όμως παραμένει: μεταφράζουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει ανάλογα με τις ανάγκες, τις φοβίες, τις ανασφάλειες, τα συμφέροντα, τις συμμαχίες, τις έχθρες, τις πεποιθήσεις, τις κοσμοαντιλήψεις, την ανερμάτιστη πίστη που δεν έχει ορθολογικό έρεισμα;
Από το σωκρατικό “γνώθι σαυτόν” και “εν οίδα ότι ουδέν οίδα” μέχρι το “πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος” είναι μακρύς ο δρόμος. Εκείνο το “μηδέν άγαν” έχει κοινωνική και πολιτική χρήση, όμως όλες οι επιστημονικές, καλλιτεχνικές, τεχνολογικές, φιλοσοφικές, λογοτεχνικές και δραματικές-θεατρικές κατακτήσεις βασίζονται στην υπερβολή, στην υπέρβαση τού στατιστικώς αναμενόμενου μέτρου.
Και τι είναι άλλωστε η Στατιστική, οι Πιθανότητες, τα Μαθηματικά, η Επιστήμη… παρά μόνον η συγκινητική απόπειρα τού Ανθρώπου να ποδηγετήσει το Άγνωστο, το Αφράτο, το Άρρητο…
Η Ποίηση θεραπεύει αυτή την ανάγκη: γεφυρώνει και συμπληρώνει το αριστερό με το δεξί ημισφαίριο τού εγκεφάλου τής Συλλογικής Πανανθρώπινης Συνειδητότητας. Και για αυτό θα επιβιώσει κάθε δραματικής τεχνολογικής καινοτομίας. Προφορική ή γραπτή, αδόμενη η αναγιγνωσκόμεμη, σκηνικώς επιτελεσθείσα ή αφηγούμενη, η Ποίηση μας σώζει από τον πρωτόγονο εαυτό μας.
Για αυτό θλίβομαι συχνά όταν π-Οιητές και δήθεν διανοούμενες ποιήτριες βάλλουν λυσσαλέα, γραπτώς, προφορικώς, υπογείως εναντίον παναξίων συναδέλφων τους. Ο φθόνος είναι τοξικός, θανάσιμο δηλητήριο που κατατρώει τα σωθικά τού/τής φθονερού/φθονερής. Αξιολύπητη η προσωπική αποτυχία όταν εκφράζεται δημόσια, εμμέσως πλην σαφώς…
Οι δημιουργοί δεν επηρεάζονται. Ο Μότσαρτ κατισχύει τού Μότσαρτ και ας πέθανε νωρίς.
Μην διαγκωνίζεστε. Όλοι θα πάρετε, εάν κι εφ’ όσον εργαστείτε εντατικά με τον εαυτό σας. “Get a life”, που λένε παγκοσμίως…
Ο Χρόνος, ο Πανδαμάτωρ, αδέκαστος θα τα κρίνει Όλα και θα μας δώσει τη θέση που μας αξίζει κάτω από τον Ήλιο ανάλογα με το ποιητικό χωραφάκι που καλλιεργήσαμε.
Όσο για το κώνειο που γεύτηκε ο Σωκράτης, είναι θαρρώ γλυκύτερο από τα “πήματα” ορισμένων παραποιητών.
Και για να επιστρέψουμε στα simulacra, σας παραθέτω ημερήσια φωτογραφία τού πεύκου εκείνου που λαμβάνει μυθικές διαστάσεις τη νύκτα κάτω από τον αστερισμό τής Μεγάλης Άρκτου.
Αγάπη, Φιλότης, Ειρήνη με τον εαυτό μας. Η Παγκόσμια Ειρήνη έπεται.
