Στο Κάιρο μεταβαίνει σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, επικεφαλής μιας πολυπρόσωπης αποστολής που περιλαμβάνει στελέχη από τα υπουργεία Εξωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού. Ο στόχος της επίσκεψης είναι ξεκάθαρος: να διασφαλιστεί η συνέχεια της παρουσίας του ελληνορθόδοξου στοιχείου στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά και να διευθετηθεί οριστικά το ζήτημα της ιδιοκτησίας των εκτάσεών της.
Η επίσκεψη πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη συγκυρία, λίγες μόλις ημέρες μετά την έκδοση απόφασης αιγυπτιακού δικαστηρίου, η οποία ανοίγει ζητήματα σχετικά με τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα της Μονής. Το ζήτημα θεωρείται εξαιρετικά ευαίσθητο, καθώς αφορά όχι μόνο θρησκευτικά και ιστορικά δικαιώματα, αλλά και τη στρατηγική σχέση Ελλάδας – Αιγύπτου.
Ο διπλός στόχος της Αθήνας
Η ελληνική πλευρά προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με δύο σαφείς επιδιώξεις:
-
Να κατοχυρωθεί θεσμικά ο ελληνορθόδοξος και προσκυνηματικός χαρακτήρας της Μονής, ο οποίος έχει ιστορικό βάθος αιώνων και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς της.
-
Να συμφωνηθεί ένα ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς για τις εκτάσεις της Μονής, που να αποκλείει μελλοντικές διεκδικήσεις ή νομικές αμφισβητήσεις. Η Ελλάδα επιδιώκει τη νομική θωράκιση της μοναστικής περιουσίας, απορρίπτοντας λύσεις που περιορίζουν τη σχέση της Μονής με τη γη της σε απλή «χρήση».
Κυβερνητικές πηγές ξεκαθαρίζουν ότι η ελληνική στάση βασίζεται στο «πάγιο καθεστώς» που ισχύει επί αιώνες για τη Μονή και δεν πρόκειται να αμφισβητηθεί, ιδιαίτερα μετά τις προόδους που καταγράφηκαν στο πρόσφατο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών στην Αθήνα.
Το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης
Το ζήτημα περιπλέκεται από την πρόσφατη 160σέλιδη απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου, η οποία αυτή τη στιγμή αναλύεται από το υπουργείο Εξωτερικών. Σύμφωνα με τον νομικό εκπρόσωπο της Μονής, Χρήστο Κομπιλίρη, από τις 71 εκτάσεις που κατείχε η Μονή:
-
25 εκτάσεις καλούνται να επιστραφούν στο αιγυπτιακό κράτος,
-
ενώ οι υπόλοιπες 46 αναγνωρίζονται ως χρήση και όχι ως ιδιοκτησία – πρόκειται, δηλαδή, για μορφή κατοχής χωρίς κυριότητα.
Το περιεχόμενο αυτό απέχει αισθητά από την πρότερη συμφωνία που είχαν συντάξει από κοινού ελληνικά και αιγυπτιακά υπουργεία, στην οποία αναγνωριζόταν πλήρες ιδιοκτησιακό καθεστώς για το σύνολο των εκτάσεων.
Γεωπολιτικό υπόβαθρο και λεπτές ισορροπίες
Η υπόθεση της Μονής δεν αφορά μόνο τη θρησκευτική διπλωματία. Η Ελλάδα και η Αίγυπτος διατηρούν στενή στρατηγική σχέση, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ που υπογράφηκε το 2020. Οι δύο χώρες συντονίζονται σε ευρύτερα ζητήματα Ανατολικής Μεσογείου, ενώ συνεργάζονται ενεργά και στο μεταναστευτικό πεδίο, όπου η Αίγυπτος αποτελεί κρίσιμο εταίρο για την Ε.Ε.
Μέσα σε αυτό το γεωπολιτικό πλαίσιο, η Αθήνα επιδιώκει να εξασφαλίσει μια συμφωνία που δεν θα υπονομεύει την ειδική πνευματική και πολιτιστική σημασία της Μονής του Σινά, χωρίς να διαταράξει τη γενικότερη θετική δυναμική στις διμερείς σχέσεις.
Καθοριστική ημέρα για την τύχη της Μονής
Οι συναντήσεις που θα έχει σήμερα ο κ. Γεραπετρίτης στο Κάιρο θα είναι καθοριστικές για την πορεία του ζητήματος. Αν και επισήμως δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα, η Αθήνα εμφανίζεται αποφασισμένη να εξαντλήσει τα διπλωματικά περιθώρια ώστε να υπάρξει μια ρητή, σαφής και λειτουργική συμφωνία με την αιγυπτιακή πλευρά, που θα κατοχυρώνει όσα ιστορικά και πνευματικά πρεσβεύει η Ιερά Μονή Σινά.
