Η σφοδρή σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν εισέρχεται στην τέταρτη μέρα και μετατρέπεται πλέον σε έναν πόλεμο αντοχής και στρατηγικών ορίων, με το ενδεχόμενο αμερικανικής εμπλοκής να αιωρείται σαν βαριά σκιά πάνω από τη Μέση Ανατολή.
Οι πρώτες απώλειες και ο κίνδυνος γενικευμένης ανάφλεξης
Οι επιθέσεις εκατέρωθεν έχουν προκαλέσει δεκάδες θύματα, με το Ιράν να εκτοξεύει πάνω από 300 πυραύλους και drones κατά του Ισραήλ, πολλοί από τους οποίους καταρρίφθηκαν, αλλά κάποιοι έπληξαν κατοικίες, στρατιωτικά κέντρα και εγκαταστάσεις, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 23 νεκρούς. Αντίστοιχα, το Τελ Αβίβ χτυπά ασταμάτητα ιρανικές πυραυλικές εγκαταστάσεις, υποδομές και κατοικίες αξιωματούχων, με στόχο την «εξάλειψη της υπαρξιακής απειλής» του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
Το στρατηγικό αδιέξοδο
Όπως καταγράφει ο Economist, παρά τα ισχυρά πλήγματα, η υπόγεια μονάδα στο Φορντό παραμένει άθικτη. Το Ισραήλ φαίνεται να μην διαθέτει τις διατρητικές βόμβες που απαιτούνται για να καταστρέψει βαθιά θαμμένες εγκαταστάσεις. Αυτό εντείνει τα σενάρια που θέλουν τις ΗΠΑ να αναλαμβάνουν το τελικό χτύπημα, αν η κλιμάκωση συνεχιστεί.
Ποιος αντέχει περισσότερο;
-
Το Ιράν διαθέτει ακόμα σημαντικό πυραυλικό απόθεμα, παρά τις απώλειες, και μια εγχώρια αμυντική βιομηχανία με δυνατότητα μαζικής παραγωγής.
-
Το Ισραήλ υπερτερεί τεχνολογικά και αεροπορικά, αλλά το οικονομικό κόστος των επιχειρήσεων, που ξεκίνησαν ήδη από τις 7 Οκτωβρίου 2023, ξεπερνά τα 85 δισ. δολάρια, ενώ μόνο η σύγκρουση με το Ιράν κοστίζει 300 εκατ. δολάρια την ημέρα.
Και οι δύο πλευρές πλήττονται, αλλά ο πόλεμος μοιάζει περισσότερο με μαραθώνιο στρατηγικής επιβίωσης παρά με μάχη τακτικής υπεροχής.
Ο ρόλος των ΗΠΑ: Στο τραπέζι, όχι ακόμα στο πεδίο
Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως «δεν εμπλεκόμαστε, αλλά είναι πιθανό να εμπλακούμε», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο στρατιωτικής παρέμβασης. Οι ΗΠΑ είναι οι μόνες που διαθέτουν τις απαραίτητες διατρητικές βόμβες για πλήγμα σε εγκαταστάσεις όπως το Φορντό. Το ερώτημα είναι πότε – και αν – θα δοθεί το πράσινο φως από τον Λευκό Οίκο.
Αν οι ισραηλινές επιχειρήσεις δεν φέρουν αποτέλεσμα, η πίεση για αμερικανική εμπλοκή θα αυξηθεί. Αντίστροφα, αν οι απώλειες αυξηθούν και η διεθνής κατακραυγή ενταθεί, ο Λευκός Οίκος ίσως πιέσει για πρόωρη εκεχειρία, πριν το Τελ Αβίβ πετύχει τους στόχους του.
Ορατό το ενδεχόμενο εσωτερικής αναταραχής στο Ιράν
Το Ισραήλ ποντάρει στο ενδεχόμενο ότι οι συνεχιζόμενες επιθέσεις θα αποσταθεροποιήσουν εσωτερικά το Ιράν και ίσως ανοίξουν τον δρόμο για διαπραγματεύσεις ή ακόμη και αλλαγή καθεστώτος. Ωστόσο, όπως σημειώνει ο αναλυτής Ραζ Ζίμτ, η επιβίωση του καθεστώτος είναι ύψιστη προτεραιότητα για τον αγιατολάχ Χαμενεΐ, που βλέπει το πυρηνικό πρόγραμμα ως εγγύηση ασφάλειας και επιρροής.
Καμία πλευρά δεν έχει ακόμα νικήσει – και ο κίνδυνος εμπλοκής των ΗΠΑ πλησιάζει
Καθώς η σύγκρουση βαθαίνει, ο πόλεμος Ισραήλ–Ιράν δεν είναι πλέον μόνο στρατιωτικός. Είναι γεωπολιτικός, οικονομικός και συμβολικός. Και αν δεν υπάρξει διπλωματική διέξοδος, όπως προειδοποιεί ο πρώην επικεφαλής της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών του Ισραήλ Άμος Γιάντλιν, «το Ιράν δεν μπορεί να νικήσει το Ισραήλ, αλλά ούτε το Ισραήλ μπορεί να καταστρέψει το Ιράν. Γι’ αυτό η στρατηγική εξόδου είναι πιο κρίσιμη από τη στρατηγική επίθεσης».
