Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης βρίσκεται σήμερα στην Τρίπολη, για την πλέον κρίσιμη φάση του διπλωματικού restart της Ελλάδας με τη Λιβύη, εν μέσω ρευστών ισορροπιών και μετά την επίσημη ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης στον ΟΗΕ, με την οποία αμφισβητείται η ελληνική μέση γραμμή και, εμμέσως, επαναφέρεται το πλαίσιο του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η επίσκεψη –που διεξάγεται υπό σοβαρές συνθήκες αστάθειας στο εσωτερικό της Λιβύης– συνιστά σαφές διπλωματικό σήμα: η Ελλάδα δεν εγκαταλείπει την παρουσία της στην περιοχή, ούτε παραδίδει πεδίο επιρροής στην Άγκυρα.
Δύο ακροατήρια, μία στρατηγική: Δυτική και Ανατολική Λιβύη
Η Αθήνα βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση διατήρησης ισορροπιών ανάμεσα στην κυβέρνηση της Τρίπολης και τον στρατάρχη Χάφταρ στη Βεγγάζη. Οποιαδήποτε κίνηση θα μπορούσε να εκληφθεί ως πλευροκόπηση σε εσωτερική σύγκρουση, γι’ αυτό και η στρατηγική είναι διάλογος με όλους, επαφή με όλους.
Η επιλογή να μην αναβληθεί η επίσκεψη στην Τρίπολη, παρά τη ρηματική πρόκληση, βασίστηκε στην παραδοχή ότι η ελληνική απουσία κοστίζει – όπως φάνηκε και το 2019 με τη σύναψη του μνημονίου Τουρκίας-Λιβύης.
Οικοπέδα, υδρογονάνθρακες και η μάχη των τετελεσμένων
Η Ελλάδα έχει ήδη διαμορφώσει ένα ισχυρό τετελεσμένο: με τον Νόμο 4001/2011 και την προκήρυξη θαλάσσιων οικοπέδων νοτίως της Κρήτης, όπου έχουν εμπλακεί κολοσσοί όπως η ExxonMobil και η Chevron. Αντίστοιχες κινήσεις από την Τρίπολη δεν έχουν μέχρι στιγμής παραβιάσει εμπράκτως τη μέση γραμμή, παρότι οι επίσημες θέσεις της τη θέτουν υπό αμφισβήτηση.
Η Τουρκία παίζει παντού – Ακόμα και στα δύο μέτωπα
Η Άγκυρα επιχειρεί διπλή διείσδυση στη Λιβύη: από τη μία στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης, από την άλλη ανοίγει διαύλους με τον Χάφταρ, προετοιμάζοντας το έδαφος για κάθε ενδεχόμενο κυβερνητικής ενοποίησης.
Η Ελλάδα παρακολουθεί με ψυχραιμία, αναγνωρίζοντας ότι η Τουρκία επενδύει σε πολιτική πλειοδοσίας, προσφέροντας στρατιωτικές συμφωνίες και «γενναιόδωρες» διπλωματικές παροχές.
Το χαρτί της Αθήνας: ΟΗΕ, Ευρωπαϊκή Ένωση και Αραβικές Συμμαχίες
Απέναντι στην τουρκική τακτική, η Αθήνα επενδύει στον θεσμικό της ρόλο:
-
Μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ
-
Στρατηγική συνεργασία με την Αίγυπτο
-
Στενοί δεσμοί με Αραβικά κράτη
-
Και φυσικά, η δύναμη του ευρωπαϊκού πλαισίου, το οποίο λειτουργεί ως αντίβαρο στις επιθετικές τακτικές της Τουρκίας.
Ποιο είναι το ζητούμενο για την Ελλάδα;
Ο κ. Γεραπετρίτης φέρνει στην Τρίπολη πρόταση για τεχνοκρατικό διάλογο μεταξύ Αθήνας και Λιβύης για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών – είτε στο πλαίσιο διμερούς συμφωνίας, είτε ως παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Η Ελλάδα επιδιώκει:
-
Τη σταθεροποίηση των σχέσεων με τη Λιβύη
-
Την αποτροπή εμπράκτων προκλήσεων
-
Και τη συντήρηση του status quo, χωρίς νέες εκτροπές
Το διακύβευμα είναι γεωστρατηγικό
Η επίσκεψη Γεραπετρίτη δεν είναι απλώς «διπλωματική παρουσία» – είναι ενεργός ανάσχεση της τουρκικής διείσδυσης, θωράκιση των ελληνικών συμφερόντων και επένδυση στη νομιμότητα και τη σταθερότητα σε μια χώρα-κλειδί για την Ανατολική Μεσόγειο.
