Δημοσιεύτηκε στην έντυπη εφημερίδα Today Press
της Μάρθας Λεκκάκου
Όπως δηλώνει αποκλειστικά στην Today Press ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης: «Με τον νέο νόμο που επεξεργαζόμαστε, θα υπάρχει πολύ αυστηρό πλαίσιο σε όποιον παραμένει παράνομα στην Ελλάδα. Για να το πω απλά: οι δυνατότητες σε κάποιον που θα μπει στην Ελλάδα και θα απορριφθεί η αίτηση ασύλου του θα είναι ή να βρεθεί στη φυλακή ή να επιστρέψει οικειοθελώς. Το μήνυμα είναι σαφές όσοι έρχονται παράνομα, δεν θα μπορούν να παραμένουν στην Ελλάδα, δεν θα πρέπει να ονειρεύονται να πάνε στην Ευρώπη», σημειώνοντας ότι «Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από το 2019 έθετε τα προβλήματα που υπάρχουν στο σκέλος της παράνομης μετανάστευσης, αλλά πολλές φορές η Ευρώπη δεν ήταν έτοιμη να ακούσει». Υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι «ο νέος κανόνας αναστολής ασύλου, όταν έχουμε μεγάλη εισροή μεταναστών, θα παραμείνει για όσο χρειαστεί».
«Αποκατάσταση της τάξης, ενίσχυση της ασφάλειας, ανάκτηση του ελέγχου στο μεταναστευτικό».
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το βράδυ της Πέμπτης 17 Ιουλίου 2025, με τίτλο: «Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών», προβλέπει νέους κανόνες και διαδικασίες για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών, με στόχο να ενισχυθεί σημαντικά το θεσμικό οπλοστάσιο της χώρας απέναντι στην παράνομη μετανάστευση, επικαιροποιώντας ταυτόχρονα την ελληνική νομοθεσία σύμφωνα με την Οδηγία 2008/115/ΕΚ.
Το νομοσχέδιο εισάγει μια αυστηρή δέσμη κανόνων, με στόχο να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των επιστροφών και να περιοριστεί η παράνομη παραμονή αλλοδαπών στη χώρα. «Οφείλουμε να είμαστε δίκαιοι αλλά και απολύτως σαφείς: όποιος εισέρχεται ή παραμένει στη χώρα χωρίς άδεια, θα επιστρέφει».
Η νέα πολιτική στρατηγική της κυβέρνησης ουσιαστικά φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει μια σαφή μετάβαση σε φάση αντικινήτρων και αυστηρού ελέγχου, με στόχο την αποτροπή ανεξέλεγκτων ροών και την άμεση επιστροφή όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις διεθνούς προστασίας. Ο κ. Πλεύρης καθιστά σαφές ότι: «Η παραμονή του παράνομου μετανάστη στη χώρα μας θα έχει συνέπειες. Από σήμερα, όποιος μπαίνει παράνομα στην Ελλάδα, θα είναι σε καθεστώς επιτήρησης. Όχι φιλοξενίας».
Μεταξύ των βασικών αξόνων περιλαμβάνονται η διεύρυνση του καταλόγου χωρών επιστροφής, ώστε να καλύπτει όχι μόνο τη χώρα καταγωγής, αλλά και τη χώρα συνήθους διαμονής ή κάποια ασφαλή Τρίτη χώρα, καθώς και η αυστηροποίηση των ποινών. Για παράδειγμα, η παραμονή στη χώρα μετά την απόρριψη ασύλου καθίσταται πλέον ποινικό αδίκημα, με ποινή φυλάκισης έως πέντε έτη χωρίς αναστολή. «Όσοι δεν δικαιούνται άσυλο θα έχουν μόνο δύο επιλογές: φυλακή ή επιστροφή».
Επιπλέον, καταργείται το πλαίσιο νομιμοποίησης με βάση την επταετή διαμονή, με στόχο να μπει οριστικό τέλος σε μηχανισμούς που, όπως έχει αναφερθεί από τον υπουργό, «μετέτρεπαν την παρανομία σε δικαίωμα. Αυτό θα τελειώσει». Παράλληλα, η μέγιστη διάρκεια διοικητικής κράτησης αυξάνεται από 18 σε 24 μήνες, ενώ προβλέπονται περιοριστικά μέτρα όπως ηλεκτρονική επιτήρηση σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης με την απόφαση επιστροφής.
Ο κ. Πλεύρης ξεκαθαρίζει ότι η νέα πολιτική της χώρας βασίζεται σε ρεαλιστικούς και εφαρμόσιμους κανόνες, υπογραμμίζοντας πως «δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνική συνοχή χωρίς κανόνες, ούτε μεταναστευτική πολιτική με τα μάτια κλειστά». Όπως χαρακτηριστικά δηλώνει: «Η Ελλάδα προστατεύει τα σύνορά της, σέβεται τους θεσμούς της και υπερασπίζεται το δικαίωμα των πολιτών της να ζουν με ασφάλεια»
Κύρια σημεία του νομοσχεδίου του νομοσχεδίου «Αναμόρφωση πλαισίου και διαδικασιών επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών»
Το υπό δημόσια διαβούλευση νομοσχέδιο, για την επιστροφή πολιτών τρίτων χωρών που παραμένουν παράνομα στην Ελλάδα, φιλοδοξεί να αποτελέσει μια ριζική αναμόρφωση του πλαισίου, που συνδυάζει την προστασία της δημόσιας τάξης με την προώθηση ενός δίκαιου και αποτελεσματικού συστήματος. Οι βασικοί άξονές του είναι οι εξής:
- 1. Διεύρυνση του καταλόγου χωρών επιστροφής: Δεν περιορίζεται πλέον μόνο στη χώρα καταγωγής, αλλά περιλαμβάνει και τη χώρα συνήθους διαμονής ή μια ασφαλή Τρίτη χώρα. Παράλληλα, ορίζονται με σαφήνεια οι περιπτώσεις κινδύνου φυγής, όπως η αλλαγή κατοικίας χωρίς ενημέρωση ή η άρνηση ταυτοποίησης, προκειμένου να επιβάλλονται εγκαίρως τα αναγκαία περιοριστικά μέτρα.
- Μείωση του χρόνου οικειοθελούς αποχώρησης: Η προθεσμία μειώνεται από 25 σε 14 ημέρες, ενώ σε εξαιρετικές περιπτώσεις από 120 σε 60 ημέρες. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, προβλέπεται η επιβολή ηλεκτρονικής επιτήρησης ή άλλων περιοριστικών μέτρων.
- Απαγόρευση εισόδου: Σε όσους κρίνεται ότι συνιστούν απειλή για τη δημόσια τάξη, την ασφάλεια ή τη δημόσια υγεία, επιβάλλεται απαγόρευση επανεισόδου στη χώρα για έως και 10 έτη, με δυνατότητα παράτασης.
- Ενίσχυση του πλαισίου κράτησης: Η μέγιστη διάρκεια κράτησης αυξάνεται από 18 σε 24 μήνες, ιδίως για λόγους ασφάλειας. Παράλληλα, προβλέπεται ότι η κράτηση δεν αναστέλλεται λόγω υποβολής ενστάσεων ή αιτήσεων, ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη διαδικασία απομάκρυνσης.
- Αυστηροποίηση ποινών για παράνομη παραμονή ή επανείσοδο:
Το πρόστιμο για παράνομη επανείσοδο αυξάνεται έως τις 30.000 ευρώ. Για παράνομη είσοδο προβλέπεται ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών, η οποία αυξάνεται σε τουλάχιστον 3 έτη σε περιπτώσεις επιβαρυντικών περιστάσεων. Επίσης, όσοι παραμένουν στη χώρα μετά την ολοκλήρωση της διοικητικής διαδικασίας επιστροφής, αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 ετών, χωρίς δυνατότητα αναστολής.
- Κατάργηση της ρύθμισης της «7ετίας»:
Καταργείται οριστικά η πρόβλεψη για νομιμοποίηση αλλοδαπών που διαμένουν παράνομα στη χώρα επί επτά συναπτά έτη. Η παράνομη παραμονή δεν μπορεί να μετατρέπεται σε δικαίωμα.
Σημειώνεται ότι το εν λόγω, πρώτο νομοσχέδιο επί υπουργίας του Θάνου Πλεύρη έρχεται μετά τη νομοθετική διάταξη (άρθρο 79 του Νόμου 5218/2025) που προβλέπει τρίμηνη αναστολή του δικαιώματος υποβολής αίτησης ασύλου για όλους όσοι εισέρχονται παράτυπα στη χώρα από τη Βόρεια Αφρική, με άμεση επιστροφή τους χωρίς εξέταση του αιτήματός τους. Η σχετική διάταξη υπενθυμίζεται ότι εγκρίθηκε την περασμένη Παρασκευή 11 Ιουλίου 2025 από την Ολομέλεια της Βουλής και έλαβε 177 ψήφους υπέρ, 74 κατά και 42 «παρών».
Η κυβέρνηση αιτιολόγησε τη ρύθμιση επικαλούμενη “έκτακτες συνθήκες” λόγω ραγδαίας αύξησης των μεταναστευτικών ροών μέσω θαλάσσης από τη λιβυκή και την τυνησιακή ακτή με τον Θάνο Πλεύρη να υπεραμύνεται της συνταγματικότητάς, συγκρίνοντάς την με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου του 2020 στον Έβρο, η οποία είχε τότε κριθεί συνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
«Όσοι σήμερα μιλήσατε για αντισυνταγματικότητα, αποδέχεστε ότι ήταν αντισυνταγματική κι η ΠΝΠ στον Έβρο», είχε αναφέρει ο υπουργός, εξαπολύοντας επίθεση σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Υπενθυμίζεται ότι το ΠΑΣΟΚ επέλεξε το «παρών», καταγγέλλοντας την αντισυνταγματικότητα της ρύθμισης αλλά αποφεύγοντας να την καταψηφίσει, προκαλώντας την έντονη αντίδραση του κ. Πλεύρη: «Πώς μπορεί να λέει κάποιος ότι κάτι είναι αντισυνταγματικό και να μην το καταψηφίζει;».
Μέχρι την ψήφιση του νομοσχεδίου που παρουσιάζει η Today Press, είναι εν ισχύ η διάταξη – τροπολογία της 11ης Ιουλίου η οποία: α) δεν έχει αναδρομική ισχύ και β) αφορά αποκλειστικά νέες αφίξεις μετά την έναρξη ισχύος του νόμου. Ειδικότερα, η διαδικασία ασύλου παγώνει για 3 μήνες για όσους εισέρχονται παρανόμως από τη Βόρεια Αφρική μέσω πλοιαρίων και οι νεοεισερχόμενοι θα επιστρέφονται άμεσα, χωρίς να εξετάζεται η πιθανή ανάγκη διεθνούς προστασίας. Παράλληλα, εισάγεται υποχρεωτική κράτηση σε κλειστές δομές για όλους τους παράτυπους μετανάστες, για διάστημα που μπορεί να φτάσει τους 12 έως 18 μήνες.
