Μπορεί η σεισμική δραστηριότητα στη Σαντορίνη να έχει περιοριστεί και το νησί να έχει επιστρέψει στην κανονικότητα, οι επιστήμονες όμως δεν σταματούν να μελετούν, κυρίως, την ηφαιστειογενή ζώνη.
Στο πλευρό των Ελλήνων και διεθνείς ωκεανογραφικές αποστολές βοηθούν με σύγχρονα μηχανήματα για την καλύτερη παρακολούθηση του ηφαιστείου στην Καλντέρα, αλλά και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο.
Μαγνητοτελλουρικά συστήματα στην καλδέρα της Σαντορίνης
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας, Εύη Νομικού στην καλδέρα της Σαντορίνης τοποθετήθηκαν για πρώτη φορά θαλάσσια μαγνητοτελλουρικά συστήματα. «Αυτά τα θαλάσσια μαγνητοτελλουρικά συστημάτα θα βρίσκονται στον πυθμένα της καλδέρας της Σαντορίνης και θα καταγράφουν τις μεταβολές των φυσικών μαγνητικών και ηλεκτρικών πεδίων, τα οποία είναι τα δεδομένα που χρησιμοποιούμε για να εκτιμήσουμε και να μοντελοποιήσουμε τη δομή της ειδικής αντίστασης του υπεδάφους. Δεδομένου ότι τα πετρώματα που περιέχουν ρευστά υψηλής θερμοκρασίας και/ή μερικό τήγμα είναι τάξεις μεγέθους λιγότερο ανθεκτικά (ή περισσότερο αγώγιμα) από τα “κανονικά” πετρώματα, τα συστήματα αυτά είναι πολύ ευαίσθητα στα ρευστά και το τήγμα – με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να απεικονίσουμε το μαγματικό σύστημα «υδραυλικών εγκαταστάσεων» κάτω από τον υποθαλάσσιο πυθμένα. Αυτό θα συμβάλει στη βελτίωση της κατανόησης της ανατομίας του ηφαιστείου και θα βελτιώσει την ικανότητά μας να κατανοούμε τα σήματα παρακολούθησης κατά τη διάρκεια περιόδων αναταραχής».
Τοποθετήθηκαν νέοι υποθαλάσσιοι σεισμογράφοι
Παράλληλα, έχουν τοποθετηθεί και νέοι υποθαλάσσιοι σεισμογράφοι στην περιοχή της Ανύδρου, στον Κολούμπο και στην καλδέρα της Σαντορίνης, ενισχύοντας την παρακολούθηση του υποθαλάσσιου χώρου με γεωφυσικά όργανα. «Η ζωή στο νησί μας επανέρχεται στους κανονικούς ρυθμούς και είναι σημαντικό οι κάτοικοι να νιώθουν ότι οι επιστήμονες είμαστε εδώ, παρακολουθούμε, συλλέγουμε δεδομένα και ενημερώνουμε» αναφέρει η κα Νομικού η οποία μιλώντας στο iefimerida ανέφερε ότι σε λίγες ημέρες θα έρθει στην περιοχή το γερμανικό ωκεανογραφικό «Maria Merian» το οποίο είχε βρεθεί στην περιοχή τον Δεκέμβριο του 2024, προκειμένου να κάνει χαρτογράφηση στην περιοχή της Ανύδρου. «Η γερμανική ωκεανογραφική αποστολή σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ θα χαρτογραφήσει τον θαλάσσιο χώρο γύρω από την Άνυδρο προκειμένου να δούμε εάν από τον περασμένο Δεκέμβριο όπου ήταν πάλι το γερμανικό ωκεανογραφικό έχουν υπάρξει αλλαγές στην μορφολογία του θαλάσσιου πυθμένα μετά τη σεισμική δραστηριότητα. Θα δούμε εάν έχουν γίνει υποθαλάσσιες κατολισθήσεις στα ρήγματα της Ανύδρου».
Η συμβολή της αποστολής HYDROMOX στη Σαντορίνη
Από τις 3 Μαρτίου μέχρι και τις 28 στην περιοχή θα βρίσκεται και θα τοποθετεί σύγχρονα μηχανήματα η αποστολή HYDROMOX η οποία σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του Υποθαλάσσιου Παρατηρητηρίου Σαντορίνης SANTORY του ΕΚΠΑ στο οποίο συμμετέχει εκτός από την κα Εύη Νομικού και η υποψήφια διδάκτορα Θαλάσσιας Γεωλογίας και Ηφαιστειακής Επικινδυνότητας, Άννα Κατσίγερα, παρακολουθεί την θαλάσσια περιοχή της καλδέρας και του Κολούμπο. «Η παρακολούθηση του θαλάσσιου χώρου είναι πολύ σημαντική και κυρίως εξετάζουμε τα υδροθερμικά πεδία με σύγχρονα μηχανήματα και θα γίνουν μετρήσεις με ρομποτικό όχημα το οποίο θα έχει τους κατάλληλους δειγματολήπτες για τη δειγματοληψία ρευστών και αερίων και από το Κολούμπο και από την καλδέρα».
Ρομποτικό μηχάνημα θα βοηθήσει στις δειγματοληψίες αερίων και υγρών από τις ενεργές υδροθερμικές καμινάδες του Κολούμπου
Η παραπάνω διεθνής ωκεανογραφική αποστολή έχει στόχο τη διερεύνηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των υδροθερμικών συστημάτων της καλδέρας της Σαντορίνης και του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπος, που παίζουν σημαντικό ρόλο στις μαγματικές διεργασίες. Μέσω συνδυασμένων γεωφυσικών και γεωχημικών μεθόδων, οι ερευνητές της αποστολής αποτυπώνουν τις διαδρομές που κάνουν τα υδροθερμικά ρευστά προς την επιφάνεια, ενώ ταυτόχρονα ελέγχουν τις θεμελιώδεις διεργασίες του μάγματος. Με τον τρόπο αυτό θα διερευνηθούν περαιτέρω οι νέοι και οι υφιστάμενοι γεωκίνδυνοι, οι οποίοι προέρχονται από την ύπαρξη ρευστών στα ενεργά υδροθερμικά πεδία της περιοχής.
«Θα πραγματοποιήσουμε νέες δειγματοληψίες αερίων και υγρών από τις ενεργές υδροθερμικές καμινάδες του Κολούμπου, με τη βοήθεια ρομποτικού οχήματος, και τα αποτελέσματα θα συγκριθούν με τα δεδομένα του SANTORY που είχαν συλλεχθεί πριν από τη σεισμική κρίση. Επιπλέον, θα γίνει εκ νέου τοποθέτηση ειδικών οργάνων στον κρατήρα του Κολούμπου καθ’ όλη τη διάρκεια της ωκεανογραφικής αποστολής για την καλύτερη κατανόηση της δυναμικής του ηφαιστείου και την καταγραφή τυχόν αλλαγών τόσο στο ενεργό υδροθερμικό πεδίο όσο και στον ευρύτερο κρατήρα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου» ανέφερε η κα Νομικού.
