Δημοσιεύτηκε στην ψηφιακή εφημερίδα Ipaper
Όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, τόσο εξελίσσονται και οι απάτες στο Διαδίκτυο, λαμβάνοντας κάθε τόσο και νέες μορφές. Από ψεύτικα email που ζητούν προσωπικά δεδομένα, fake – e-shops με ανύπαρκτα προϊόντα, ερωτικές απάτες από ψεύτικα προφίλ, μέχρι investments scams με τάχα επενδυτικές ευκαιρίες, οι διαδικτυακοί απατεώνες σκαρφίζονται απίστευτα τεχνάσματα για να παραβιάσουν την ψηφιακή μας ζωή.
Ο Γιώργος Παπαπροδρόμου, πρώην διευθυντής της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, μας προτείνει τρόπους να διαχειριστούμε σωστά την ψηφιακή μας καθημερινότητα ώστε να αποφύγουμε απάτες και διαδικτυακές απειλές.
Πώς μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις διαδικτυακές απάτες;
Μιλώντας καταρχήν για τις διαδικτυακές απάτες ή ακριβέστερα απάτες που συμβαίνουν στον Κυβερνοχώρο, εννοούμε εγκληματικές συμπεριφορές από μεμονωμένα άτομα ή συνηθέστερα από ομάδες εγκληματιών στον Κυβερνοχώρο, οι οποίες στοχεύουν στην οικονομική εκμετάλλευση και ατόμων και οργανισμών, όπως διάφορες εταιρείες.
Είναι η συνηθέστερη μορφή κυβερνοεγκλήματος σήμερα, σύμφωνα και με τα επίσημα στατιστικά στοιχείων των διωκτικών αρχών στην χώρα μας.
Πιο συγκεκριμένα από τις συνολικά 13.379 νέες υποθέσεις το 2024, οι 9.261 αφορούσαν περιπτώσεις διαδικτυακής απάτης, δίχως να συμπεριλαμβάνουμε στον αριθμό αυτόν τις περιπτώσεις που δεν έχουν καν δηλωθεί-καταγγελθεί.
Η ικανότητα να μπορούμε να διακρίνουμε τις περιπτώσεις διαδικτυακών απατών τελεί σε άμεση σχέση και συνάρτηση με τις ψηφιακές δεξιότητες και ικανότητες του καθενός μας χωριστά, τον λεγόμενο ψηφιακό εγγραμματισμό ή αλφαβητισμό, οι οποίες από άτομα σε άτομα διαφοροποιούνται.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στις λεγόμενες ευάλωτες ομάδες (όπως άτομα της τρίτης ηλικίας, παιδιά, άτομα με ειδικές ανάγκες, κα).
Ένα κοινό χαρακτηριστικό που διακρίνει όλες τις απάτες είναι το στάδιο της αλίευσης δεδομένων γνωστό και ως Phishing, με τις παραλλαγές του smishing (σύντομα γραπτά μηνύματα), ή Vishing (φωνητικές ή τηλεφωνικές κλήσεις).
Τα περιστατικά αλίευσης δεδομένων παρουσιάζουν πολύ σημαντική αύξηση, σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως προκύπτουν από τα επίσημα στοιχεία ειδικών οργανισμών.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατευτούμε;
Για να μπορέσουμε να προστατευτούμε καλύτερα από τις διαδικτυακές απάτες θα πρέπει να καταστήσουμε την ψηφιακή μας ασφάλεια προτεραιότητα στην καθημερινή μας ζωή.
Να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί κι επιφυλακτικοί στα διάφορα μηνύματα που παίρνουμε καθημερινά και μας ζητούν ξαφνικά, με διάφορα προσχήματα να δώσουμε ευαίσθητα προσωπικά μας δεδομένα, όπως διάφορους κωδικούς από λογαριασμούς που έχουμε.
Να κάνουμε καλή έρευνα αγοράς για τυχόν προϊόντα που αγοράζουμε από το διαδίκτυο και να ακολουθούμε τις επικαιροποιημένες οδηγίες που εκδίδουν οι επίσημες αρχές της χώρας μας (για παράδειγμα η Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Καταναλωτή, η Τράπεζα της Ελλάδος, το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, κα).
Επιπλέον, να προσέχουμε το λογισμικό και τις εφαρμογές που έχουμε σε όλες τις ψηφιακές συσκευές που χρησιμοποιούμε (κυρίως το κινητό), να επικαιροποιούμε το λογισμικό των συσκευών, όπως μας το προτείνει ο κατασκευαστής, να αλλάζουμε τακτικά τους κωδικούς πρόσβασης στους διάφορους λογαριασμούς που διατηρούμε.
Μια επιπλέον δυνατότητα για να αυξήσουμε τις ψηφιακές μας ικανότητες και δυνατότητες είναι να επισκεφθούμε την Εθνική Ακαδημία Ψηφιακών Ικανοτήτων, στην σελίδα της οποίας υπάρχει πολύ καλό και χρήσιμο υλικό. (https://nationaldigitalacademy.gov.gr/ )
Και αν πέσουμε θύμα εξαπάτησης σε ποιες ενέργειες θα πρέπει να προβούμε;
Η πρώτη ενέργεια που κάνουμε ιδιαίτερα στις τραπεζικές απάτες είναι να επικοινωνήσουμε άμεσα με το κέντρο υποστήριξης της τράπεζας μας και να το αναφέρουμε.
Αμέσως μετά θα πρέπει να το καταγγείλουμε στην ειδική πλατφόρμα που υπάρχει στο Gov.gr και συγκεκριμένα στην παρακάτω διεύθυνση:
Επιπλέον έχουμε την δυνατότητα να το καταγγείλουμε στην πλησιέστερη σε εμάς αστυνομική υπηρεσία, έχοντας τα απαραίτητα παραστατικά για την τεκμηρίωση της καταγγελίας (αριθμοί τηλεφωνων δραστων, στοιχεία IBAN, στοιχεία προφίλ, παραστατικά παραγγελιών, κα) διότι διευκολύνει τις αρμόδιες αρχές να σχηματίσουν πληρέστερες και τεκμηριωμένες δικογραφίες και ουσιαστικά να γίνει ταχύτερη η διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης.
Μπορούν οι απλοί χρήστες να εντάξουν την κυβερνοασφάλεια στην καθημερινότητα τους;
Η κυβερνοασφάλεια αφορά όλους μας και όχι μόνο τις επιχειρήσεις που οφείλουν να επενδύουν σημαντικά σε αυτόν τον τομέα. Με απλές αλλαγές στις καθημερινές διαδικτυακές μας συνήθειες, μπορούμε να είμαστε ψηφιακά ασφαλείς. Όπως, χρησιμοποιώντας μοναδικούς και ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης, επιλέγοντας για αγορές αξιόπιστα e-shops, ενημερώνοντας τακτικά το λογισμικό των συσκευών μας, μην ανοίγοντας email ή SMS με ύποπτους συνδέσμους. Εάν πετύχει η Κυβερνοασφάλεια δεν θα έχουμε κυβερνοέγκλημα και με τον τρόπο αυτό προστατεύουμε τον εαυτό μας, την οικογένεια μας, την επιχείρηση μας και ουσιαστικά συμβάλλουμε στην καλυτέρευση της κοινωνικής ευημερίας και γαλήνης. Αυτό παραμένει μια συνολική πρόκληση σήμερα.
