Οφείλουμε να ζητήσουμε το προφανές, στο θεσμικό πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας: την άμεση, πλήρη και ανεμπόδιστη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας σε μεγάλη κλίμακα σε όλα τα μέρη της Λωρίδας της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων τροφίμων, φαρμάκων και βασικών αγαθών, σε συνδυασμό με μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση όλων των ομήρων. Για τον λόγο αυτό, η Ελλάδα, υπό την ιδιότητά της ως Προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα αξιοποιήσει τη μηνιαία συνεδρίαση για τη Μέση Ανατολή στις 28 Μαΐου το αργότερο, για να επικεντρωθεί στην επείγουσα ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, τόνισε μεταξύ άλλων ο Έλληνας Υπουργός Εξωτερικών.
Το σύνολο της ομιλίας του Γιώργου Γεραπετρίτη:
“Πρώτα απ’ όλα, ευχαριστώ τον κ. Tom Fletcher, Αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα Ανθρωπιστικών Υποθέσεων και Συντονιστή Έκτακτης Βοήθειας, την κα Sima Bahous, Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέα του ΟΗΕ και Εκτελεστική Διευθύντρια του Τμήματος του ΟΗΕ για τις Γυναίκες, την κα Mirjana Spoljaric, Πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, και την κα Janti Soeripto, Πρόεδρο και Διευθύνουσα Σύμβουλο της ΜΚΟ «Save the Children US» για τις εύστοχες παρατηρήσεις τους.
Σήμερα, αντιμετωπίζουμε ένα πλήθος σοβαρών κρίσεων: επιθετικότητα, εκτοπισμό, κλιματική αλλαγή, επισιτιστική ανασφάλεια, πρόκληση για τη δημόσια υγεία και κακόβουλη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας. Αυτές οι προκλήσεις αποτελούν το φόντο για τον καταστροφικό αντίκτυπο των ένοπλων συγκρούσεων στους αμάχους σε όλο τον κόσμο.
Και σημειώνω όσα είπε η Πρόεδρος Spoljaric, σχετικά με την αύξηση των ενόπλων συγκρούσεων, οι οποίες έχουν φτάσει σήμερα τις 130.
Πριν από σχεδόν 2.500 χρόνια, ο Αθηναίος ιστορικός Θουκυδίδης έγραψε ότι «ο πόλεμος είναι ένας βίαιος δάσκαλος». Η ρήση αυτή εξακολουθεί να ισχύει. 80 χρόνια μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, βρισκόμαστε σε μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους στη σύγχρονη Ιστορία. Η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα έχει λάβει καταστροφικές διαστάσεις, καθώς καμία βοήθεια δεν επιτρέπεται να εισέλθει στη Γάζα εδώ και δύο και πλέον μήνες. Με περισσότερους από 50.000 Παλαιστίνιους νεκρούς, το επίπεδο του ανθρώπινου πόνου είναι πρωτοφανές και η ανάγκη για σεβασμό του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου, και πιο συγκεκριμένα των Τεσσάρων Συμβάσεων της Γενεύης, παραμένει πάντα επιτακτική. Η συμμόρφωση είναι επιτακτική, όπως ανέφερε ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας, κ. Fletcher.
Στην Ευρώπη, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στους αμάχους. Επιθέσεις που προκαλούν βαριές απώλειες μεταξύ των αμάχων έχουν ενταθεί σημαντικά από τις αρχές του τρέχοντος έτους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, επικρατούν συνθήκες που υποβαθμίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με εκτοπισμένους πληθυσμούς και ανθρώπους στα όρια της φτώχειας, όπως συμβαίνει, μεταξύ άλλων, στο Σουδάν, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τη Συρία, την Υεμένη, τη Μυανμάρ, την Αϊτή.
Σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση του Γενικού Γραμματέα, το 2024 καταγράφηκε ένας τρομακτικά αυξημένος αριθμός θυμάτων μεταξύ μελών ανθρωπιστικών αποστολών και δημοσιογράφων, οι αγνοούμενοι αυξήθηκαν σε πάνω από 16.000, ενώ ένας συγκλονιστικός αριθμός της τάξης των 52 εκατομμυρίων παιδιών έμεινε εκτός σχολικών δομών, σε χώρες που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι πίσω από αυτούς τους αριθμούς βρίσκονται ανθρώπινες ζωές και τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών.
Η πραγματικότητα στο πεδίο των πιο παρατεταμένων και πολύπλοκων ένοπλων συγκρούσεων, σκιαγραφεί μια ζοφερή εικόνα βίας και καταστροφής.
Αυτή η βία έχει το πρόσωπο και τη φωνή παιδιών, γυναικών και κοριτσιών, ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρίες. Και υπενθυμίζω την συνταρακτική παρέμβαση της Αναπληρώτριας Γενικής Γραμματέα, κας Bahous. Έχει τη φωνή του προσωπικού των ανθρωπιστικών οργανώσεων, που προσφέρει τις απαραίτητες λύσεις που σώζουν ζωές στο πεδίο, και των δημοσιογράφων, που προσπαθούν να εξασφαλίσουν την ακριβή ενημέρωση για τις ένοπλες συγκρούσεις. Όσον αφορά την προστασία του διπλωματικού προσωπικού, που επιτελεί το έργο του υπό δύσκολες συνθήκες, είναι ύψιστης σημασίας να γίνει σεβαστή η Σύμβαση της Βιέννης για τις Διπλωματικές Σχέσεις από όλα τα μέρη. Οι επιθέσεις ή οι απειλές επίθεσης είναι απαράδεκτες.
Και ειδικά σήμερα, εκφράζουμε αποτροπιασμό για την είδηση του θανάσιμου πυροβολισμού στην Ουάσιγκτων, με θύματα δύο στελέχη Πρεσβείας, και για τους πυροβολισμούς πλησίον της επίσκεψης ξένων διπλωματών στην Τζενίν, στη Δυτική Όχθη. Καταδικάζουμε αυτές τις ειδεχθείς πράξεις βίας και καλούμε όλες τις πλευρές να αποδώσουν δικαιοσύνη κατά των υπευθύνων.
Με αυτές τις σκέψεις, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εστιάζοντας στην πιο ευάλωτη ομάδα που πιστεύω ότι όλοι συμφωνούμε ότι πρέπει να αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητά μας. Τα παιδιά. Παιδιά που βρίσκονται εν μέσω ενόπλων συγκρούσεων πεθαίνουν. Θεωρούμε ηθική επιταγή τον τερματισμό και την πρόληψη κάθε μορφής βίας κατά των παιδιών. Θα ήθελα να επαινέσω το ανεκτίμητο έργο της UNICEF, του Ειδικού Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα για τα Παιδιά και τις Ένοπλες Συγκρούσεις, καθώς και του Ειδικού Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα για τη Βία κατά των Παιδιών. Η ακλόνητη δέσμευσή τους ενισχύει την ευθύνη αυτού του Οργανισμού να θέσει τα παιδιά στο επίκεντρο των προσπαθειών για την ειρήνη και την ασφάλεια.
Όπως η Πρόεδρος Soeripto ανέφερε, τα παιδιά δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως νεαροί ενήλικες.
Στην προσπάθειά τους να στηρίξουν τις οικογένειες και τις κοινότητές τους στις ένοπλες συγκρούσεις, οι γυναίκες συχνά υφίστανται σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική βία.
Ο αριθμός των νεκρών εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις κατά τη διάρκεια του 2024 ήταν υψηλότερος από κάθε άλλο έτος, με τη συντριπτική πλειονότητα να χάνουν τη ζωή τους στη Γάζα. Όπως αναφέρει ο Γενικός Γραμματέας στην έκθεσή του, οι εκστρατείες παραπληροφόρησης και η διάδοση επιζήμιων πληροφοριών, που μεγεθύνονται από τη χρήση της τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών, υπονόμευσαν περαιτέρω την εμπιστοσύνη στους ανθρωπιστικούς φορείς, μείωσαν την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και έθεσαν σε κίνδυνο το προσωπικό των ανθρωπιστικών οργανώσεων.
Ωστόσο, η ελπίδα παραμένει όταν εργαζόμαστε από κοινού – στο πρόσφατα υιοθετηθέν Σύμφωνο για το Μέλλον (Pact for the Future), τα κράτη μέλη μπόρεσαν να επαναβεβαιώσουν τη δέσμευσή τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ένοπλων συγκρούσεων, μεταξύ άλλων με την παροχή δυνατότητας πρόσβασης σε ανθρωπιστική βοήθεια, την προστασία του προσωπικού των ανθρωπιστικών οργανώσεων και του προσωπικού των Ηνωμένων Εθνών και των συνεργαζόμενων φορέων, τον τερματισμό της ατιμωρησίας και την άσκηση ελέγχου επί της διεθνούς μεταφοράς συμβατικών όπλων. Προς τούτο, θα ήθελα να τονίσω τα ακόλουθα σημεία:
Η δράση για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των κρατών και των μερών που εμπλέκονται σε συγκρούσεις, με τις διατάξεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των Ψηφισμάτων του ΣΑΗΕ, απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση. Η προσέγγιση αυτή συνεπάγεται συγκεκριμένα και πρακτικά βήματα, δηλαδή πολιτική βούληση και αποφασιστική πολιτική δράση, συμβουλευτικούς μηχανισμούς, διαρκή διεθνή συνεργασία, ενισχυμένους μηχανισμούς παρακολούθησης και θεμελιωμένες δομές συντονισμού.
Η ατιμωρησία ενθαρρύνει την περαιτέρω επιθετικότητα. Είναι, επομένως, επιτακτική ανάγκη να διασφαλιστεί η πλήρης απόδοση ευθυνών για τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του διεθνούς δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η ανεμπόδιστη, τακτική και ασφαλής παράδοση ζωτικής σημασίας ανθρωπιστικής βοήθειας, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπιστικών αρχών του ανθρωπισμού, της ουδετερότητας, της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας, είναι κρίσιμης σημασίας. Οι καθυστερήσεις θέτουν σε κίνδυνο τα δικαιώματα των μελλοντικών γενεών. Η συνέργεια του συστήματος του ΟΗΕ, της διεθνούς κοινότητας και των ΜΚΟ μέσω του κοινού σχεδιασμού και της συνεργασίας σε επιχειρησιακό επίπεδο, μπορεί να εξασφαλίσει την έγκαιρη ανθρωπιστική ανταπόκριση και να ενισχύσει τους μηχανισμούς προστασίας.
Αποτελεί ιδιαίτερη ευθύνη και καθήκον μας να διασφαλίσουμε ότι το προσωπικό των ανθρωπιστικών οργανώσεων, καθώς και το προσωπικό του ΟΗΕ και των συνεργαζόμενων φορέων, θα εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Τονίζουμε επίσης την ανάγκη πλήρους εφαρμογής του Ψηφίσματος 2474 σχετικά με τους αγνοούμενους και υποστηρίζουμε πλήρως το έργο των Ηνωμένων Εθνών, μεταξύ άλλων, μέσω της σύστασης Επιτροπής για τους Αγνοούμενους. Είναι εξίσου σημαντικό να υποστηριχθεί η ανεκτίμητη συμβολή και η βασική ηγεσία των γυναικών σε περιόδους κρίσης και αυτές να προστατευθούν από την έμφυλη βία, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών δημοσιογράφων.
Οι δημοσιογράφοι πρέπει να εκπληρώνουν το έργο τους με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Το τρέχον έτος σηματοδοτεί τη 10η επέτειο του Ψηφίσματος 2222 του ΣΑΗΕ σχετικά με την προστασία των δημοσιογράφων και του προσωπικού των μέσων ενημέρωσης που εργάζονται σε ένοπλες συγκρούσεις, ενώ το επόμενο έτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από την έκδοση του Ψηφίσματος 1738 του ΣΑΗΕ σχετικά με τις επιθέσεις κατά δημοσιογράφων που εργάζονται σε ένοπλες συγκρούσεις, το οποίο συντάχθηκε από τη Γαλλία και την Ελλάδα. Στις σύγχρονες ένοπλες συγκρούσεις, οι δημοσιογράφοι γίνονται συνήθως στόχοι υβριδικού πολέμου, αντιμετωπίζοντας όχι μόνο βία αλλά και εκστρατείες παραπληροφόρησης και ρητορικής μίσους που υπονομεύουν την αξιοπιστία τους. Μια τέτοια πρακτική ισοδυναμεί με αντίστροφη προπαγάνδα. Η εξεύρεση αποτελεσματικών τρόπων για την αντιμετώπιση των επιβλαβών αφηγημάτων και την προώθηση αξιόπιστων και ακριβών πληροφοριών είναι ζωτικής σημασίας.
Από την άποψη αυτή, αποδίδουμε μεγάλη σημασία στη χρήση των νέων τεχνολογιών με τρόπο που να αξιοποιεί τις δυνατότητές τους για τη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών με σκοπό την πρόβλεψη και την αποφυγή πληγμάτων στον άμαχο πληθυσμό.
Εν κατακλείδι, θα ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη αναφορά στα παιδιά. Η τρέχουσα κατάσταση στη Γάζα, αυτή η ανθρωπιστική καταστροφή, μας φέρνει αντιμέτωπους με τις ευθύνες μας. Σήμερα, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, αυτού του πλέον ενδεδειγμένου φόρουμ, πρέπει να καταστήσουμε απολύτως σαφές ότι ο πόλεμος, η βία και η προπαγάνδα δεν πρέπει ποτέ να στερούν από ένα παιδί το δικαίωμά του να μεγαλώσει, να μεγαλώσει υγιές και αισιόδοξο. Επομένως, είναι σαφές ότι το συλλογικό μας καθήκον είναι να υπερασπιζόμαστε τα παιδιά με κάθε δυνατό τρόπο.
Έχοντας αυτό κατά νου, οφείλουμε να ζητήσουμε το προφανές, στο θεσμικό πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας: την άμεση, πλήρη και ανεμπόδιστη ροή ανθρωπιστικής βοήθειας σε μεγάλη κλίμακα σε όλα τα μέρη της Λωρίδας της Γάζας, συμπεριλαμβανομένων τροφίμων, φαρμάκων και βασικών αγαθών, σε συνδυασμό με μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση όλων των ομήρων. Για τον λόγο αυτό, η Ελλάδα, υπό την ιδιότητά της ως Προεδρεύουσα του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα αξιοποιήσει τη μηνιαία συνεδρίαση για τη Μέση Ανατολή στις 28 Μαΐου το αργότερο, για να επικεντρωθεί στην επείγουσα ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα”.
