Η βία μεταξύ ανηλίκων δεν έπεσε ξαφνικά από τον ουρανό. Ούτε είναι «φαινόμενο της εποχής» όπως ακούγεται συχνά, βολικά. Είναι το αποτέλεσμα ενός συστηματικού κενού: έλλειψη ορίων, έλλειψη καθοδήγησης, έλλειψη ενδιαφέροντος.
Όταν βλέπουμε 15χρονα και 16χρονα να τραβούν βίντεο εξευτελισμού συνομηλίκων τους –και να γελούν– δεν φταίνε μόνο αυτά. Φταίμε κι εμείς.
Πού είναι οι γονείς;
Η ερώτηση δεν είναι ρητορική. Είναι ουσιαστική.
Οι γονείς είναι ο πρώτος θεσμός διαμόρφωσης προσωπικότητας, αντίληψης, σεβασμού. Αν ένα παιδί φτάνει να εξευτελίζει, να ασκεί ψυχολογική ή σωματική βία χωρίς τύψεις, τότε κάπου χάθηκε ο έλεγχος – κάπου σταμάτησε η επίβλεψη, η αγάπη με όρια, ο χρόνος με ουσία.
Το να αγοράζεις στο παιδί σου το καλύτερο κινητό και να μην ξέρεις τι βλέπει ή τι ανεβάζει είναι ευθύνη, όχι «μόδα».
Τι ρόλο παίζει το σχολείο;
Το σχολείο δεν είναι πια απλώς χώρος γνώσης. Είναι –καλώς ή κακώς– ο δεύτερος πυλώνας διαμόρφωσης. Όταν δεν υπάρχει καμία πολιτική πρόληψης σχολικού εκφοβισμού, όταν οι καθηγητές φοβούνται να παρέμβουν ή «κάνουν τα στραβά μάτια», τότε τα περιστατικά πληθαίνουν, κλιμακώνονται, επαναλαμβάνονται.
Χρειάζεται ψυχολόγος σε κάθε σχολείο, θεσμική στρατηγική κατά της βίας και συνεχή επιμόρφωση εκπαιδευτικών. Δεν μπορούμε να «εκπαιδεύουμε παιδιά», χωρίς να τα προστατεύουμε.
Και τα social media; Πού είναι το όριο;
Το TikTok και το Instagram έχουν γίνει βιτρίνες για πράξεις εξευτελισμού, “viral καψώνια” και νοσηρές προκλήσεις. Οι πλατφόρμες δεν φταίνε μόνες τους. Το ζήτημα είναι ποιος αφήνει τα παιδιά να μεγαλώνουν μέσα από οθόνες χωρίς καθοδήγηση.
Παιδιά 13–16 ετών έχουν δημόσιους λογαριασμούς, αναρτούν περιεχόμενο βίας και εξευτελισμού και κανείς δεν ελέγχει τίποτα.
Από πού ξεκινάμε; Τι διορθώνουμε πρώτα;
Το λάθος δεν είναι ένα. Είναι σύνθετο και συλλογικό. Αλλά η λύση ξεκινά από κάποιες βασικές παραδοχές:
Οι γονείς πρέπει να επανέλθουν στον ρόλο του οδηγού, όχι του “κολλητού” ή του αδιάφορου χορηγού.
Τα σχολεία πρέπει να ενισχυθούν θεσμικά, όχι να λειτουργούν με φόβο και παθητικότητα.
Τα παιδιά χρειάζονται εκπαίδευση στην ενσυναίσθηση και στον σεβασμό – όχι απλώς σε μαθήματα.
Το κράτος χρειάζεται εθνική στρατηγική κατά της βίας των ανηλίκων – όχι αποσπασματικές καμπάνιες.
